Goodbye – Bé omid é didar (2011)

Regie: Mohammad Rasoulof | 104 minuten | drama | Acteurs: Leyla Zareh, Fereshteh Sadre Orafaiy, Shahab Hosseini, Roya Taymourian

‘Wanneer je je een vreemde voelt in je eigen land, kun je maar beter vertrekken en een vreemde zijn in een ander land’. Deze verbitterde woorden vallen tegen het einde van de Iraanse film ‘Goodbye’ (originele titel ‘Bé omid é didar’) op te tekenen uit de mond van Noora (Leyla Zareh). En niet zonder reden. Ze is een alleenstaande, zwangere vrouw wier echtgenoot als straf voor zijn kritische journalistieke houding naar de woestijn in het zuiden van Iran gestuurd is. Omdat ze haar beroep van advocate ook niet meer mag uitoefenen, is de situatie van Noora vrij uitzichtloos. Een nieuwe start in het buitenland is haar enige uitweg, iets wat in het nog steeds zeer gesloten Iran niet gemakkelijk te regelen valt.

‘Goodbye’, dat te zien was tijdens het International Film Festival Rotterdam in 2012, is een redelijk controversiële film. Dit komt mede doordat de regisseur, Mohammad Rasoulof, in 2010 in Iran veroordeeld werd voor het in gevaar brengen van de samenleving. Ook al kwam hij binnen een jaar weer op vrije voeten, de autoriteiten legden hem wel een verbod op het maken van films op. Dit verbod is er oorzaak van dat ‘Goodbye’ grotendeels in het geheim gefilmd is. Het lijkt hierdoor welhaast toepasselijk dat ook in de film zelf er een continue gespannen en geheimzinnige sfeer hangt. Het is een heel grauw portret geworden dat op realistische wijze de onderdrukking van de regering op het leven van de jonge Noora in beeld brengt. Naast de strijd van Noora tegen het regime ontstaat er ook een conflict tussen haar en haar ongeboren baby. Moet ze in deze barre levensomstandigheden een kind op aarde zetten? Of is abortus een beter plan, ook al is dat in Iran taboe? Hierdoor ontstaat er een fraaie psychologische strijd, zowel in het hoofd van Noora als om haar heen in Teheran.

De beperkingen die het conservatieve, controlerende regime in Iran de eigen bevolking oplegt lopen als een rode draad door de film. Noora moet vrijwel al haar zaken stiekem regelen en wordt regelmatig lastiggevallen door agenten van de geheime dienst die onverwachts voor een huiszoeking langskomen. Zonder echtgenoot is het als vrouw in de Iraanse samenleving überhaupt lastig om belangrijke zaken als het verkrijgen van een paspoort voor elkaar te krijgen. Wat dat betreft is ‘Goodbye’ dan ook een protestfilm tegen de Iraanse overheid, wat gezien de achtergrond van de regisseur verklaarbaar is. Toch is Rasoulof hierin niet te ver doorgeslagen waardoor ‘Goodbye’ een geloofwaardig portret geworden is. Een portret dat ook als dramafilm aardig stand houdt, met dank aan een aantal goed gevonden plotwendingen, met name later in het verhaal. Ondanks al zijn grauwheid en soms ietwat te kille en sombere sfeer is ‘Goodbye’ toch een mooie beleving geworden.

Martijn Scheepers

Waardering: 3.5

DVD-release: 19 februari 2013