Green Fish – Chorok mulkogi (1997)
Regie: Lee Chang-dong | 115 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Kang-ho Song, Seong-kun Mun, Suk-kyu Han, Gye-nam Myeong, Seong-kyu Han, Jae-yeong Jeong, Jin-yeong Jeong, Mun-shik Lee, Ji-hye Oh, Hye-jin Shim
Voor zijn debuutfilm heeft Lee Chang-Dong een veilige keuze gemaakt door een genrefilm te maken en zich aan de vele conventies binnen dat genre te houden. Hierdoor kan hij zich puur op het filmmaken concentreren en op het vormgeven van de personages en hun context. Het resultaat is hier ook naar: ‘Green Fish’ is een weinig verrassende misdaadfilm die echter interessant is, en zich van soortgelijke films onderscheidt, door de aandacht voor karakters en sociale achtergronden.
‘Green Fish’ is een film over een redelijk doorsnee burger die vanwege financiële problemen zijn toevlucht zoekt tot de criminele wereld en hier zijn ondergang vindt, maar die ook een maatschappelijk bewust beeld schetst van een veranderend Korea en Seoul, dat zijn identiteit verliest door de industrialisering en globalisering. De oude gemoedelijkheid van het plattelandsleven en respectvolle omgang tussen kleine middenstanders heeft plaatsgemaakt voor een zielloze, desolate gemeenschap waarin alleen plaats lijkt te zijn voor groot geld en een onpersoonlijk en hard zakenleven, om nog maar te zwijgen van criminaliteit. Deze laatste wereld is de wereld waarin Makdong (Kang-ho Song) verwikkeld raakt na zijn terugkeer uit het leger en eigenlijk is vanaf de introductie van zijn personage al duidelijk dat hij het hier niet zal redden. Hij heeft namelijk wel hart, en moed, maar te weinig gezond verstand en inschattingsvermogen om overeind te blijven, zoals blijkt wanneer hij in het begin van de film een vrouw in de trein wil “redden” van drie mannen die haar lastigvallen. Na eenmaal de mannen te hebben aangesproken, beseft hij dat hij niet uitgerust is om ze allemaal aan te kunnen, en probeert enigszins timide het hazenpad te kiezen. Een flinke bloedlip is het gevolg. Als oud vuil achtergelaten, strompelt hij naar zijn coupé terug om daar een solide, stenen onderscheiding uit een kartonnen doosje te pakken. Dit houdt hij verborgen onder zijn jasje, en wanneer de drie mannen uitstappen bij de volgende halte uitstappen, achtervolgt Makdong ze, met het idee om ze met het zware voorwerp buiten westen te slaan en hierna weer snel op de trein te stappen. Dit verloopt echter ook niet geheel volgens plan. Hij raakt één van de mannen goed, krijgt de rest achter zich aan, en slaagt er niet in om weer op de vertrekkende trein te springen.
Dit moedige, maar wat onhandige personage, dat in feite het goede wil doen – in de introductiescène door de vrouw te beschermen, en in de film als geheel door zijn familie financieel te kunnen ondersteunen – is wat de kijker bindt aan de film. Hoewel hij niet veel prijsgeeft over zijn wensen of ambities, wil de kijker hem toch zien slagen en hem zijn eigen restaurantje zien opbouwen. En de overige personages, die allemaal wel een bijzondere eigenschap hebben die ze uniek maken, zorgen voor eenzelfde soort interesse in de film. Makdongs baas is namelijk ook niet echt een typische meedogenloze en onaantastbare maffiabaas. Om te beginnen krijgt hij een menselijke achtergrond mee, al is het een vrij clichématig zielig verhaal over een moeilijke jeugd die ten grondslag lag aan zijn weg naar het slechte pad. Hij lijkt even net zozeer een slachtoffer van omstandigheden te zijn als Makdong zelf, helemaal wanneer blijkt dat een op het toneel verschijnende concurrerende maffioso hem in zijn macht heeft en zwaar vernedert in bijzijn van zijn “onderdanen”.
Het gangsterliefje dat los wil komen van de grote baas en met de goed(ig)e Makdong een band krijgt en in hem wellicht een uitweg ziet, is niet erg origineel, maar zorgt wel voor enige afwisseling en luchtigheid. En een manier voor Makdong om zijn menselijkheid en verlangen naar een “normaal”, respectabel leven te tonen. Dit maakt zijn falen om dit te bereiken natuurlijk des te schrijnender. Dit alles maakt van ‘Green Fish’ een misdaadfilm die de bekende paden bewandelt, maar door de nadruk op drama en context toch altijd de moeite van het kijken waard blijft.
Bart Rietvink