Half Moon – Niwe Mung (2006)

Regie: Bahman Ghobadi | 114 minuten | drama, komedie | Acteurs: Ismail Ghaffari, Allah Morad Rashtiani, Farzin Sabooni, Kambiz Arshi, Sadiq Behzadpoor, Ali Ashraf Rezai, Reza Haj Khosravi, Mohamad Nahid, Bahram Zarei, Hedieh Tehrani, Golshifteh Farahani, Hassan Poorshirazi

‘Half Moon’ opent sterk met een sfeervolle openingsscène waarin een traditioneel hanengevecht plaatsvindt onder leiding van Kako. Er wordt door de toeschouwers zwaar gegokt en er hangt een uiterst levendige sfeer. Een jongetje komt in deze traditionele omgeving binnen met een mobiele telefoon en een belangrijke mededeling volgt: de vergunning is verkregen, de reis kan beginnen!

Mamo (Ismail Ghaffari) is een oude Koerd en een beroemd musicus. Hij is zeven maanden lang bezig geweest om die vergunning te krijgen en wil vanuit Iran’s Koerdistan naar Iraak’s Koerdistan. Daar zal hij voor het eerst in 35 jaar weer gaan optreden bij een festival voor Koerdische muziek.

Kako de hanenvechter (Allah Morad Rashtiani), is een grote bewonderaar van Mamo en biedt aan om voor transport te zorgen en zijn chauffeur te zijn. Mamo trommelt tijdens de reis al zijn zonen, eveneens musici, op. Zij moeten mee, maar hebben daar niet allemaal zin in. Mamo is onverbiddelijk, het belang om de Koerdische muziek in Irak te spelen is zo groot dat hij zelfs niet aarzelt één van zijn zoons een deel van zijn oor af te schieten, als deze probeert terug te keren.

De reis die zich dan vervolgens ontvouwt voert door werkelijk betoverende landschappen van majestueuze schoonheid. De oude bus rijdt langzaam over kleine weggetjes tussen enorme bergen, de beelden van deze reis staan op je netvlies gebrand. Mamo krijgt van een wijze oude waarzegger een voorspelling aangezegd dat het een extreem zware reis zal worden die misschien wel zijn laatste zou kunnen zijn. Mamo weet van geen wijken, alles is ondergeschikt aan het belang van de reis. De mystieke betekenis van deze voorspelling krijgt later een mooi uitgewerkte invulling in de verhaallijn van deze film.

Onderweg wil Mamo de verbannen zangeres Hesho (Hedieh Tehrani) meenemen. Hesho staat symbool voor de onderdrukte vrouwen die in Iran geen recht hebben om te mogen zingen in het openbaar. Het is in Iran voor vrouwen verboden om solo te zingen in het bijzijn van mannen, op maar een paar plaatsen mogen vrouwen in het openbaar zingen en dan nog uitsluitend voor een vrouwelijk publiek.

Hesho is in het verhaal van deze film samen met 1334 andere zangeressen verbannen naar een dorpje in een magisch bergdal. De aanblik van dit dorpje, geplakt tegen een enorme berg, is werkelijk fenomenaal. De 1334 zangeressen wachten Mamo op en zingen een lied terwijl zij op trommels roffelen. Deze scène is hèt visuele hoogtepunt in de film. Ghobadi maakt hier ondubbelzinnig een politiek statement en een eerbetoon aan alle Iraanse zangeressen die niet mogen zingen voor een publiek en in feite zijn verbannen naar hun eigen huizen.

Mamo smokkelt Hesho mee in de bus en een lange reis gaat verder. Op zijn tocht ontmoet hij vele hindernissen, grensbewakers en anderen die zijn reis bemoeilijken. Ondanks het omkopen van officials (bijna absurdistische beelden van grensposten in the middle of nowhere), strandt zijn gezelschap op een gegeven ogenblik, wordt Hesho gearresteerd en worden zijn instrumenten vernield.

Ghobadi weet dan op subtiele wijze de realiteit van het harde dagelijkse bestaan te verweven met de mystieke wending in het verhaal op basis van de voorspelling. Een andere zangeres, Half Moon (gespeeld door Golshifteh Farahani), daalt letterlijk neer in het verhaal. Zij zal hem verder op zijn reis brengen, hoe deze ook zal eindigen. Deze mystieke invalshoek en wending in het verhaal blijft geheel geloofwaardig en realistisch. Voorspellingen die in het begin zijn gedaan, komen terug en worden met een magische schoonheid vormgegeven.

Ghobadi verwende ons als filmpubliek eerder met onder andere zijn sublieme ‘Turtles Can Fly’ en ‘A Time for Drunken Horses’ en werkt in hoofdzaak met niet-professionele acteurs. Hun acteerprestaties zijn realistisch, hun ‘koppen’ zijn prachtig. Ook dit keer heeft Ghobadi weer een sterke film afgeleverd die een breed publiek zal aanspreken. De verhaallijn laat ons ook kennis nemen van de tragiek van het Koerdische volk dat geen eigen staat heeft en over meerdere landen verspreid leeft.

Magistraal camerawerk, superieure soundtrack, op het netvlies gebrande landschappen en magnifieke mengeling van mystiek en de harde Koerdische realiteit. Humor en hoop, alles gevangen in overdonderende beelden!

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 9 augustus 2007