Het beest (1982)

Regie: Paul Collet | 80 minuten | actie, drama | Acteurs: Willem Ruis, Akkemay, Bert André, Anouk Collet, Pol Goossen, Marpessa Henninck, Harry Kümel, Wim Langeraert, Freya Ligtenberg, Hedie Meyling, Elise Nabar, Ivo Pauwels, Ward de Ravet, Josée Ruiter, Alex van Haecke, Emanuela van Laar, Filip van Vlem, Cara van Wersch

Is het verstandig om een presentator van lullige televisiespelletjes te casten als hoofdrolspeler in je nieuwe film? In de regel niet. Regisseur Paul Collet durfde het aan en koos voor Willem Ruis als gefortuneerde zakenman die van de ene op de andere dag uit zijn vel springt. Het resultaat is een vreemde en tegelijkertijd noemenswaardige vaderlandse film.

Peter Jan Rens deed het met ‘Brandende liefde’, Ron Brandsteder in de Baantjer-verfilming ‘Moord in extase’. Willem Ruis is in 1982 echter de eerste quizmaster die op het witte doek verschijnt. In een hoofdrol nog wel, in tegenstelling tot zijn collega-presentatoren. ‘Het beest’ is een matige film, maar Ruishoudt zich staande.

Voormalig VARA-coryfee Willem Ruis geeft uitdrukking aan succesvol zakenman Harry Melchior, die een ander mens wordt nadat hij een hond aanrijdt. Ruis oogt logischerwijs onwennig als acteur, maar is op zijn best tijdens woede-uitbarstingen. Daarnaast overtuigt hij in koele en stoïcijnse poses, zoals wanneer hij de vriendin van zijn voormalige zakenvriend losjes uitmaakt voor publieke dame.

Waar Ruis worstelt en boven komt, gaat de loftrompet uit voor moeder Melchior (Cara van Wersch). Van Wersch heeft alles onder controle als oude vrouw die verliest van het grote geld en ontroert als zielsgelukkige oma van haar kleinkind. Andere hoofdrolspelers bakken er weinig van. Bert André, die een paar jaar na ‘Het beest’ het voorrecht had om als hitsige buurman Tatjana Simic nader te bekijken, levert zelfs een wanprestatie als onderzoeksrechter.

Doe niet teveel moeite om een verhaal te vinden. Sommige verhaallijnen zijn zo vergezocht dat het komisch wordt. Enkele voorbeelden: Ruis rijdt een hond aan op straat, waarna hij het inzicht krijgt om humaner te worden en onrecht te bestrijden. Ruis moeder moet uit huis, zoonlief kraakt de woning, waarna een peloton agenten hem met traangas uitrookt.

De regie van Paul Collet is op zijn zachtst gezegd wisselvallig. Hij wisselt mooie shots af met onbegrijpelijke missers. Je moet bij tijd en wijlen hollen om met het verhaal bij te blijven. Verder is de montage van sommige shots ronduit amateuristisch. Het filmmateriaal is her en der opzichtig verknipt, zoals te zien bij de traangasbom die de politie door de ruit vuurt van Ruis ouderlijk huis. Onacceptabel!

Voorts kent ‘Het beest’ een groteske apotheose. Het onnavolgbare verhaal krijgt een toetje in de vorm van een glibberig ogende Ruis, die zijn voormalige compagnon het leven zuur maakt. Terwijl Ruis voormalige zakenpartner met vriendjes en machtsverslaafde vrouwen op vossenjacht is, verschanst Ruis zich als een Hollandse Rambo in de bossen. Ruis lokt zijn tegenstander op heel bijzondere wijze in de val, laat zijn frustraties de vrije loop en huilt uiteindelijk uit bij de vrouw die hij eerder uitmaakte voor hoer. Bent u er nog?

Ruis is geen ster in acteren. Bewonderenswaardig aan de in 1986 overleden showmaster is dat hij zijn reputatie op het spel zette en het gewoon toch deed. ‘Het beest’ is uiteindelijk een verhaal apart in de geschiedenis van de Nederlandse film én het oeuvre van Willem Ruis. Voer voor cultliefhebbers.

Robbert Bitter

Waardering: 1.5

Bioscooprelease: 8 april 1982