Het woeden der gehele wereld (2006)

Regie: Guido Pieters | 118 minuten | komedie, misdaad, thriller | Acteurs: Esther Way, Elisa Becker, Nyncke Beekhuyzen, Ottolien Boeschoten, Frederik Braem, Ruben Brinkmann, Frederik Brom, Reinout Bussemaker, Thomas de Bres, Mirijam De Rooij, Peter Drost, Cas Enklaar, Marcel Faber, Cees Geel, Hugo Haenen, Maarten Heijmans, Ad Hoeymans, René van t Hof, Rosa Knaup, Frits Lambrechts, Frank Lammers, Peer Mascini, Kim Pieters, Joost Prinsen, Tatiana Radier, Bob Radstaak, Miryanna van Reeden, Arthur Roffelsen, Anna Speller, Vivienne van den Assem, Lizelotte van Dijk, Michel Visser, Bart de Vries

De film ‘Het woeden der gehele wereld’ is een zeer vrije bewerking van het gelijknamige boek van Maarten ’t Hart die zelf aangeeft dat de film ver van zijn boek afstaat. De titel is ontleend aan een cantate van J.S. Bach, waarin hij ‘het woeden der gehele wereld oproept en ook weer bezweert.’ Die bezwering vinden we weer terug bij de slotontwikkelingen van de film.

Zoals zo vaak bij boekverfilmingen is er voor de lezers van het boek in de filmversie veel verdwenen en zijn verhaallijnen soms ingrijpend gewijzigd. Daar is op zich niets mis mee: een boek is om te lezen, de filmversie is een picturaal verhaal. Vanuit dat standpunt bezien zou de film als geslaagd betiteld kunnen worden. Daarbij heeft de film over publiciteit vooraf niet te klagen. De naam van de schrijver staat hiervoor al garant, ook is er een goed georganiseerde publiciteitscampagne tot en met een making of die op de tv wordt vertoond en een feestelijke première in den Haag met o.a. de minister-president.

In de film vormen de bewogen jeugdjaren van Alexander Goudveyl het middelpunt. Die jeugd is tevens de geschiedenis van de jaren vijftig en zestig en van een nooit opgehelderde moordzaak. Die moord gaat terug op een authentiek voorval: in 1956, pal voor Kerstmis, werd in Maassluis tijdens een groots opgezette evangelisatiecampagne op klaarlichte dag een politieagent doodgeschoten. In de film speelt ook een mislukte vluchtpoging met een haringkotter in de woelige meidagen van 1940 een rol. Alle opvarenden moeten in de reddingssloep en de kotter wordt tot zinken gebracht. De vluchtelingen moeten terugvluchten naar de wal en vinden onderdak bij de apotheker van Maassluis.

De schipper Vroom (Cees Geel) verwijt zijn Joodse passagiers het verlies van zijn schip. Hij gaat bij de politie en werkt samen met de Duitsers. Ook na de oorlog kent zijn gedrag nog steeds een criminele inslag. De verhaallijn kent verder een groot aantal verwikkelingen met vele personen en diverse dramatische gebeurtenissen leiden tot een film met thrillerachtige elementen die naadloos worden verweven met de psychologische ontwikkeling van Alexander Goudveyl. Zijn droom is componist worden. Hij groeit op in het religieuze Maassluis. Zijn vader is handelaar in tweedehands goederen en in de oorlog naar het kleinburgerlijke Maassluis verhuisd. Agent Vroom heeft daar niet zon frisse rol bij gespeeld, hij heeft de vader van Alex geholpen door er voor te zorgen dat die de zaak van een Joodse handelaar voor een schijntje kon kopen.

Tijdens een evangelisatiedag wordt Vroom vermoord. Alex is daarvan getuige en is bang dat de moordenaar nog eens zal terugkomen om een lastige getuige uit de weg te ruimen. Verdachten zijn er volop, alle ten tonele gevoerde personen maken het tot een detective-achtig verhaal, waarbij velen een onduidelijk verleden hebben.

‘Het woeden der gehele wereld’ ontwikkelt zich uiteindelijk naar een echte whodunit waar de inspecteur aan het einde middels een briljante analyse van de situatie à la Inspecteur Columbo de schokkende waarheid aan het licht brengt.

De gehele toonzetting en de enscenering van de film maken het tot een wel erg Hollands product, waarbij de geur van spruitjes bijna ruikbaar is. De dialogen klinken soms wat opgezegd en in het spel zit bij enkele acteurs weinig overtuigingskracht. Soms is het te vet aangezet en worden het te grote stereotiepen om geloofwaardig te zijn. De agent (Cees Geel) speelt goed, maar lijkt een soort bad guy van de Bromsnor variant. Dat maakt de types soms bijna karikaturaal. De seksbom die de jonge Alex voor de eerste keer de liefde laat bedrijven, het ligt er te dik op en het verhaal verliest door dit soort typetjes neer te zetten aan kracht. Het probleem voor de bekende Nederlandse acteur is uiteraard dat je sommigen van hen bijna niet meer los kunt zien van de types die zij in andere films of reclamefilms spelen.

Door het van tijd tot tijd stroeve spel en de te grote invloed van de typetjes komt het geheel niet los van de grond. Tegelijkertijd is juist die herkenbaarheid van de acteurs voor velen wellicht een goede reden de film te gaan zien. De herkenbaarheid van het Nederland uit die periode maakt het voor liefhebbers van een lichtvoetige Nederlandstalige film de gang naar het filmtheater waard. De serieuze filmliefhebber zal er niet al te veel van zijn gading in aantreffen.

Rob Veerman

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 16 maart 2006