High-Rise (2015)

Regie: Ben Wheatley | 112 minuten | drama | Acteurs: Tom Hiddleston, Jeremy Irons, Sienna Miller, Luke Evans, Elisabeth Moss, James Purefoy, Keeley Hawes, Peter Ferdinando, Sienna Guillory, Reece Shearsmith, Enzo Cilenti, Augustus Prew, Dan Renton Skinner, Stacy Martin, Tony Way, Leila Mimmack, Bill Paterson, Louis Suc, Neil Maskell, Alexandra Weaver, Julia Deakin, Victoria Wicks, Joseph Harmon, Emilia Jones, Dylan Edwards, Toby Williams

Een dystopie is in strikte zin de tegenpool van de gewenste wereld. Een schrikbeeld, dus. In ‘High-Rise’, naar de SF-roman van J.G. Ballard uit de jaren zeventig, wordt een wereld geschetst die in grove lijnen daadwerkelijk bestaat: een wereld van morele verloedering en grootstedelijke vereenzaming, mede veroorzaakt door de naoorlogse architectuur. In dit geval is dat een 40 verdiepingen tellende, betonnen hoogbouwflat die door zijn ontwerp de bewoners lijkt te verwijderen van hun wezen, en tot amorele hedonisten reduceert: versteende genotszoekers, alleen in staat tot werktuiglijke seks en geweld (altijd fijn om te zien hoe plezierig acteurs dergelijke rollen vinden, en niet alleen de mannen).

Is het de schuld van de penthousebewoner, niet voor niets ‘de architect’ genoemd? Deze steevast in het wit geklede Royal (Jeremy Irons) heeft zeker goddelijke trekjes. De architect als deus ex machina: in de jaren zeventig gold een dergelijk statement nog als een compliment, tegenwoordig niet meer. Ballard, zoals ware kunstenaars, zag dat al. Zijn wolkenkrabber is een voorafschaduwing van de huidige grotestadsmaatschappij, van alle gemakken voorzien maar sociaal onttakeld en daardoor moreel vervallen. Beneden wonen de gewone mensen, boven de elite en helemaal bovenin de architect. En hoewel het idee van klassenstrijd anno 2016 een beetje wezensvreemd aandoet, is de kille sfeer van onze tijd goed getroffen in deze retro-visueel hoogstaande film.

Ballard maakt gebruik van een bekend inhoudelijk procedé, dat bijvoorbeeld ook in ‘Stad der Blinden’ wordt toegepast. In de vorm van Dr. Robert Laing (Tom Hiddleston) treedt een nieuweling toe tot een gecorrumpeerde wereld; van bacchanalen en orgieën, van seks met hoogzwangere vrouwen (Elizabeth Moss) op klassieke muziek. Pijn wordt met pijn bestreden, en leegte met leegte. De aankleding is magnifiek, inhoudelijk missen wij een aansprekende hoofdfiguur. Hiddleston is als Laing een te afstandelijk personage om tot leven te komen. ‘High-Rise’ is topacteurs in een fabelachtig decor, maar niet meer dan dat. Een hogere vorm van genot: kijken naar Jeremy Irons, die er nog steeds bovenuit steekt. En de soundtrack: ‘SOS’ van ABBA, hier uitgevoerd door Portishead, heeft nooit zo onplezierig geklonken.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 30 juni 2016
DVD-release: 26 juli 2016