Hush… Hush Sweet Charlotte (1964)

Regie: Robert Aldrich | 133 minuten | drama, horror, thriller | Acteurs: Bette Davis, Olivia de Havilland, Joseph Cotten, Agnes Moorehead, Cecil Kellaway, Victor Buono, Mary Astor, Wesley Addy, William Campbell, Bruce Dern, Frank Ferguson, George Kennedy, Dave Willock, Michel Petit, John Megna, Kelly Flynn, Percy Helton, Alida Aldrich, Kelly Aldrich, William Aldrich, Carol Delay, Ellen Corby, Marianne Stewart, Helen Kleeb, Lillian Randolph, Geraldine West, Mary Henderson, Bill Walker, Idell James, Robert Adler, Maye Henderson, Jerry Leggio

Terwijl het bioscooppubliek nog moest bijkomen van de memorabele thriller ‘What Ever Happened to Baby Jane?’ (1962), waarin de twee grande dames van het oude Hollywood – Bette Davis en Joan Crawford – elkaar het leven zuur maakten, speelde regisseur Robert Aldrich alweer met het idee voor een vervolg. Davis liet deze nieuwe kans op succes niet aan zich voorbij gaan en hapte direct toe. Crawford had echter geen zin om opnieuw te worden weggespeeld door haar eeuwige rivale en meldde zich af, zogenaamd omdat ze iets onder de leden had. En dus moest Aldrich op zoek naar een nieuwe tegenspeelster voor Davis. Dat bleek een lastige klus, omdat de tweevoudig Oscarwinnares nou niet bepaald bekendstond als vriendelijk en collegiaal. Vivien Leigh, Barbara Stanwyck, Loretta Young en Katharine Hepburn piekerden er allemaal niet over om met Davis te spelen. Gelukkig was daar ineens Olivia de Havilland, die al drie keer eerder tegenover de diva had gestaan en dus wist waar ze aan toe was – en die ook wel een nieuw succes kon gebruiken. Davis blij, Aldrich blij. De opnamen voor ‘Hush… Hush Sweet Charlotte’ (1964) konden beginnen.

Het verhaal begint met een flashback naar 1927, wanneer de jonge Charlotte Hollis (Bette Davis) een relatie heeft met de oudere, getrouwde John Mayhew (Bruce Dern), geheel tegen de zin van haar vader ‘Big’ Sam (Victor Buono). Hij dreigt zelfs om hem te vermoorden als hij zijn dochter niet met rust laat. Wanneer op een avond, tijdens een feestje in het landhuis van de familie Hollis, Mayhew inderdaad wordt vermoord en Charlotte onder het bloed ten tonele verschijnt, denkt iedereen dat zij John om het leven heeft gebracht. Wegens gebrek aan bewijs wordt ze nooit veroordeeld, maar haar leven zal nooit meer hetzelfde zijn. Ruim drie decennia later leeft Charlotte nog steeds in het verleden. Wanneer ze gesommeerd wordt de familievilla te verlaten omdat de staat een weg wil aanleggen op die plek, raakt ze compleet van slag. In paniek belt ze haar nicht Miriam (Olivia de Havilland), het enige familielid dat ze nog heeft, om te vragen of zij ervoor kan zorgen dat ze in haar woning kan blijven. Miriam zegt toe en neemt bovendien haar vriend Dr. Drew Bayliss (Joseph Cotten) mee. Maar naarmate zij langer in huis zijn, gaat het steeds minder goed met Charlotte. Ze heeft angstaanjagende visioenen en flashbacks. Je vraagt je af of Miriam en Drew echt wel het beste met haar voorhebben…

In diverse opzichten lijkt ‘Hush… Hush Sweet Charlotte’ op zijn veel bekendere voorganger ‘Baby Jane’. Niet alleen is de crew grotendeels hetzelfde en speelt dezelfde vrouw in beide films de hoofdrol, ook de verhalen hebben overlappende elementen. Dat komt ongetwijfeld door het feit dat aan beide films een roman van Henry Farrell ten grondslag ligt. Aldrich en scenarist Lukas Heller baseerden hun script namelijk op ‘What Ever Happened to Cousin Charlotte’. Het verhaal barst van de angstaanjagende momenten, verrassende plotwendingen en ijzersterke acteerprestaties. Aldrich maakt zeer effectief gebruik van gestileerde camerahoeken, daarbij gesteund door de atmosferische zwart-witcinematografie van Joseph Biroc, die daarmee een van de zeven Oscarnominaties voor de film in de wacht sleepte (geen enkele nominatie werd echter verzilverd). Wat nog het meest blijft hangen – naast het overtuigende acteerwerk – is de beklemmende soundtrack, gecomponeerd door de legendarische Frank DeVol. Met name de titelsong, het door kinderstemmen gezongen versje ‘Chop chop, Sweet Charlotte/Chop chop till he’s dead/Chop chop, sweet Charlotte/Chop off his hand and head’ gaat je niet in de koude kleren zitten…

‘Hush… Hush Sweet Charlotte’ wordt vaak gezien als een van de laatste films waarin zoveel sterren uit het oude Hollywood gezamenlijk te zien zijn. Naast Davis en De Havilland zijn onder anderen ook Joseph Cotten, Agnes Moorehead (die zelfs voor een Oscar werd genomineerd voor haar rol in deze film), Cecil Kellaway en Mary Astor te zien. Davis speelt praktisch dezelfde rol als in ‘What Ever Happened to Baby Jane?’; die van het gestoorde kindvrouwtje dat door een dramatische gebeurtenis in het verleden ontspoord is geraakt. Een rol die haar buitengewoon goed ligt, al gaat ze soms over de schreef in haar hysterie. Daar staat tegenover dat ze Charlotte bij vlagen als een zeer ingetogen en angstige vrouw portretteert. Juist op die momenten is ze op haar best. Tegenover het acteergeweld van Davis staat Olivia de Havilland (‘Gone with the Wind’, 1939). Zij is absoluut perfect gecast in haar rol als Miriam, met haar lieflijke uiterlijk het prototype van een wolf in schaapskleren. Kleinere rollen zijn er voor Joseph Cotten (‘The Third Man’, 1949) als de aalgladde Dr. Drew, Agnes Moorehead (‘The Magnificent Ambersons’, 1942) als Velma, de doorleefde maar trouwe huishoudster van Charlotte, en Mary Astor (‘The Maltese Falcon’, 1941 – in haar laatste rol) als de hypocriete weduwe van John Mayhew, Jewel. De rol van Cecil Kellaway als de verzekeringsman Willis die de zaak rond de moord op Mayhew probeert uit te zoeken lijkt er een beetje te zijn bijgezocht en voegt verder weinig toe. Let verder op Bruce Dern – in een van zijn eerste rollen – als de love interest van Davis.

‘Hush… Hush Sweet Charlotte’ is een film die in alle opzichten goed in elkaar zit. Het verhaal klopt en is zeer boeiend en Aldrich weet met behulp van zijn kundige crew de juiste, angstaanjagende sfeer te creëren. Van begin tot einde zit je op het puntje van je stoel van de spanning. Dat is mede te danken aan het geweldige acteerwerk van hoofdrolspelers Bette Davis en Olivia de Havilland, die je met hun intense spel aan de buis gekluisterd houden. Het enige minpuntje is dat de film met zijn 133 minuten wel wat aan de lange kant is en makkelijk een half uur had kunnen worden ingekort. Maar écht storend is dat niet. Wie heeft gesmuld van ‘What Ever Happened to Baby Jane?’ en een liefhebber is van klassieke psychologische thrillers en grand guignol komt met ‘Hush… Hush Sweet Charlotte’ absoluut aan zijn trekken. Jammer dat films als deze niet meer gemaakt worden!

Patricia Smagge

Waardering: 4