I Hired a Contract Killer (1990)
Regie: Aki Kaurismäki | 76 minuten | drama, komedie | Acteurs: Jean-Pierre Léaud, Margi Clarke, Kenneth Colley, T.R. Bowen, Imogen Claire, Angela Walsh, Cyril Epstein, Nicky Tesco, Charles Cork, Michael O’Hagan, Tex Axile, Walter Sparrow, Tony Rohr, Joe Strummer, Peter Graves, Serge Reggiani, Ette Elliot
Sommige mensen zit het ook écht niet mee… Neem nou Henri Boulanger (Jean-Pierre Leaud), een Fransman die al vijftien jaar in Londen woont en werkt maar zomaar van de ene op de andere dag ontslagen wordt door zijn baas. Het bedrijf wordt geprivatiseerd en dus is er geen plaats meer voor ‘gastarbeiders’. Als oprotpremie krijgt hij een gouden horloge dat niet werkt (en uiteindelijk ook helemaal niet van goud blijkt te zijn). Terwijl hij achter zijn bureau zit, wordt deze al weggehaald. Met het verliezen van zijn baan stort Henri’s wereld in. Hij heeft niets anders en raakt zo gedeprimeerd dat hij besluit een einde aan zijn leven te maken. Eerst door zichzelf op te hangen, maar dat mislukt. Dan maar met zijn hoofd in de gasoven. Maar dan blijkt het gasbedrijf net op dat moment besloten te hebben om te gaan staken. Weer mislukt! Uit pure wanhoop vraagt hij een taxichauffeur om hem naar de meest meedogenloze criminelen van de stad te brengen. In een schimmig etablissement dat de ‘Honolulu Bar’ (!) wordt genoemd, legt hij al zijn spaargeld op tafel: hij wil zijn eigen moordenaar inhuren.
Henri is de hoofdpersoon in de film ‘I Hired a Contract Killer’ (1990) van de Finse regisseur Aki Kaurismäki, die een hommage brengt aan de Britse filmmaker Michael Powell, die eerder dat jaar was overleden. Powell is, samen met Emeric Pressburger, de man achter een reeks Britse klassiekers uit de jaren veertig en vijftig. Denk aan ‘The Life and Death of Colonel Blimp’ (1943), ‘Black Narcissus’ (1947) en ‘The Red Shoes’ (1948). Tegelijkertijd eert Kaurismäki, pas 33 toen hij deze film maakte, de films noirs uit de jaren veertig. Maar de ironie die zijn eigen oeuvre zo kenmerkt, is ook hier prominent aanwezig. Want laat Henri nou luttele momenten nadat hij zijn eigen moordenaar heeft ingehuurd, in een pub zijn levenslust in één klap terugkrijgen door zijn ontmoeting met de blonde bloemenverkoopster Margaret (Margi Clarke). Ineens krijgt hij spijt van de geplande moordaanslag op zijn leven, maar als hij terug wil naar de Honolulu Bar om het allemaal terug te draaien, blijkt deze met de grond te zijn gelijkgemaakt. Dus slaat het met Margaret op de vlucht. Ze worden op de hielen gezeten door de huurmoordenaar (Kenneth Colley), die zich schuil houdt achter zijn exemplaar van de Financial Times. De meedogenloze killer heeft echter ernstige gezondheidsproblemen en als hij zijn doelwit niet snel vindt kan hij zijn taak niet volbrengen.
Het Londen van Kaurismäki is een troosteloze bedoening – mede vormgegeven door zijn vaste cameraman Timo Salminen, die de stad in een voor de fans vertrouwd kleurenpalet doopt. De bewoners zijn ofwel losers zoals Henri, die met hun ziel onder hun arm lopen, of halve criminelen met een dubieus moreel besef. Ergens is ‘I Hired a Contract Killer’ een film met een sociaal-realistische boodschap, maar Kaurismäki heeft er zo’n dikke laag ironie overheen gesmeerd dat de film nauwelijks meer herkenbaar is als zodanig. Neem alleen al het feit dat je op zo’n eenvoudige manier – simpelweg door verliefd te worden – je levenslust terug kan krijgen. In een Hollywood-film werkt het misschien zo, maar in de wereld van Aki Kaurismäki is dit pure ironie. Het is zijn manier om zijn Amerikaanse collega’s een hak te zetten. In combinatie met de spaarzame dialogen en het reddeloze gezicht van Jean-Pierre Leaud wordt de ironische kracht van de film eigenlijk alleen maar versterkt. Dit nihilistische werkje is misschien niet ieders cup of tea, maar voor een film van Kaurismäki redelijk toegankelijk en grijpbaar.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 15 maart 1991
DVD-release: 7 juni 2012 (DVD-box ‘The World of Aki Kaurismäki’).