Ik wil graag honderd worden (2012)

Regie: Paul Hegeman | 72 minuten | documentaire| Met: Ton Koopman, Tini Mathot, Jordi Savall, Klaus Mertens, Iestyn Davies, Christina Landshamer

Dirigent, organist, klavecinist en muziekdocent Ton Koopman is zo’n typisch voorbeeld van Hollands glorie dat aan het thuisland voorbij lijkt te gaan. Vooral als meester in de uitvoering van barokmuziek (onder andere Bach) geniet Koopman wereldwijde bekendheid. Voor documentairemaker Paul Hegeman is Koopman om meerdere redenen een dankbaar hoofdonderwerp. De geboren Zwollenaar is een volledig authentieke figuur, die niets dan passie en perfectionisme voor zijn niche in de kunsten aan de dag legt en de praktische rest aan zijn levenspartner Tini Mathot overlaat, waaraan in deze documentaire opvallend veel aandacht wordt besteed. Tegelijkertijd blijkt Koopman verre van een wereldvreemde, sektarisch opererende artiest, maar een streng-rechtvaardige leraar met een non-conformistische blik. Verandert popmuziek de uitvoering van eeuwenoude stukken? Jazeker zegt Koopman, want door ernaar te luisteren nestelt zich een ander ritmegevoel in het gestel van de uitvoerders. Een applaus van de toehoorders is het gevolg; overal waar Koopman komt is het respect immens, zonder dat hij zich op hoeft te dringen.

Wij leren dit in een klein uur, waarin anekdotisch gedramatiseerd wordt om een punt te maken. De kijker valt midden in het verhaal binnen, wanneer de mateloze Ton volgens Tini zijn vliegtuigkoffer weer eens te vol heeft gestopt. Hegeman volgde Koopman en zijn vrouw – ook klavecinist en een oud-leerling – een jaar lang. Nu eens is de camera op een bezeten dirigerende Koopman gericht; dan weer bespieden we hem in een moment van ontroering wanneer cellist Jordi Savall zijn instrument als een harp bespeelt. Het is een van de weinige aangrijpende momenten in de documentaire, maar dat geeft weinig omdat Koopman vooral een onvermoeibare doener blijkt, slim vastgelegd door Hegeman in het filmen van de musicus op doorreis. Wij zien een stijf doorstappende, in zichzelf gekeerde man die al zijn energie en kwaliteiten bewaart voor de repetitie, uitvoering of lezing waarnaar hij op weg is. Koopman wentelt zich dankbaar in de aandacht die hem toevalt, maar alleen vanwege de schoonheid die hij doorgeeft, als zelfverklaard ‘handlanger van de componist’. Wij twijfelen er geen moment aan.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3

Bioscooprelease: 11 oktober 2012