Il lavoro – Boccaccio ’70 (Il lavoro) (1962)
Regie: Luchino Visconti | 50 minuten | drama, komedie, korte film | Acteurs: Romy Schneider, Tomas Milian
Visconti’s ‘Il lavoro’ is dramatisch gezien de meest bevredigende bijdrage in de verzameling korte films die verenigd zijn onder de titel ‘Boccaccio ‘70’. Deze films hebben als gezamenlijke thematiek de rollenverhoudingen tussen de seksen en in het bijzonder de functie en positie van de vrouw. In tegenstelling tot de kluchtige benadering van De Sica in ‘La riffa’, of de absurdistische insteek van Fellini in ‘Le tentazioni del Dottor Antonio’, heeft ‘Il lavoro’ een serieuzere en meer realistische toon, waarbij goed de vinger op de zere plek(ken) wordt gelegd en er veel afhangt van de overtuigingskracht van de acteurs.
In dit geval is de casting van Pupe van groot belang en de tengere Romy Schneider stelt alles behalve teleur. Schneider, vooral bekend als keizerin Sissi, blijkt hier een pittige tante te zijn en wordt op excellente wijze geportretteerd door de actrice. Vooral interessant is de geleidelijke wijze waarop Pupe in deze krachtige persoonlijkheid verandert. Tenminste, in de ogen van haar man en de kijker gebeurt dit geleidelijk door de langzame onthulling van informatie. Man Ottavio (Tomas Milian) probeert het krantenartikel waarin zijn escapades met callgirls worden onthult te bagatelliseren en als een verzameling leugens af te schrijven, terwijl Pupe wat onverschillig hieronder blijft. Het is van groot belang dat Pupe dit niet al te hoog opneemt, aangezien Ottavio financieel gebonden is aan haar vader, die vanwege de geruchten over zijn schoonzoon diens rekening heeft bevroren. Gelukkig lijkt Pupe er niet zo mee te zitten, of in ieder geval in Ottavio’s onschuld te geloven.
Maar Pupe is niet zo makkelijk te paaien als in eerste instantie het geval lijkt. Nee, het is Pupe die alle troeven in handen blijk te hebben, en de verhoudingen eens goed op scherp zet. Naast de rollenverdeling en het wederzijds respect binnen het huwelijk komen er ook vraagstukken naar voren met betrekking tot sociale klasse, vaak binnen dezelfde discussie. Pupe wil een echt onafhankelijke vrouw en een waardig mens worden door zelf te gaan werken in plaats van een onbezorgd leventje te leiden en afhankelijk te zijn van haar vader en echtgenoot. Ze denkt dat werk best leuk of bevredigend kan zijn en gebruikt haar eigen bediendes als onderzoeksobjecten hierbij, zonder uit haar rol te vallen van bazin.
Zo wordt op interessante wijze tegelijkertijd de eigen levensstijl bekritiseerd en in stand gehouden. Schneider geeft een intrigerende vertolking van Pupe, die Ottavio op elke mogelijke wijze door het stof laat kruipen, met als hoogtepunt de lichamelijke aanbidding van zijn vrouw, die Ottavio laat voelen hoezeer hij verkeerd bezig was toen hij zijn geneugten elders beproefde. Nu dreigt deze sensuele vrouw immers aan hem voorbij te gaan. Toch is deze seksuele macht van Pupe en de manier waarop ze deze inzet een tweeslachtig verhaal vanwege de interpretatie van haar vrouwzijn als (seksuele) valuta of handelswaar. ‘Il lavoro’ begint wat traag en is wat statisch – de film bestaat vrijwel louter uit de discussiërende Pupe en Ottavio – maar heeft interessante thematiek en een boeiende Romy Schneider in de belangrijkste rol.
Bart Rietvink