Im Keller (2014)

Regie: Ulrich Seidl | 81 minuten | documentaire

Lees of hoor je ‘Oostenrijk’ en ‘kelder’ in één zin, dan is de kans groot dat het over de beruchte misbruikzaak van Josef Fritzl gaat, de Oostenrijker die 24 jaar lang zijn dochter in zijn kelder opsloot en seksueel misbruikte. Controversieel filmmaker Ulrich Seidl doet met zijn documentaire ‘Im Keller’ niet bepaald een poging het stigma over zijn landgenoten en hun kelders te verminderen.

Wat is het intiemste plekje in je huis? Je zou zeggen dat het toilet, de bad- of slaapkamer bovenaan zouden prijken, maar bij Oostenrijkers is dat blijkbaar anders. Onder keurig aangelegde terrassen met onkruidvrij gemaakte bloemenperkjes bevinden zich de zorgvuldig ingerichte ruimten, waar dingen gebeuren, die soms letterlijk het daglicht niet kunnen verdragen. Seidl richt zijn camera op verschillende personen die de kijker een blik gunnen in hun meest persoonlijke liefhebberijen.

Het grappige daaraan is dat het aan het publiek ligt wat als meest schokkende wordt ervaren. Het verhaal van de man die allerlei jachttrofeeën aan zijn muur heeft hangen, zal vast bij velen in het verkeerde keelgat schieten, bij de man die beweert dat een schilderij van Hitler zijn mooiste huwelijksgeschenk was, zal je mond openvallen, en bij de extreme SM-fragmenten (een badkamer schoonlikken is nog peanuts vergeleken bij de fragmenten die volgen) zal menigeen ongetwijfeld braakneigingen krijgen. Daarbij zijn de scènes met de vrouw die allerlei dozen in haar kelder heeft gestopt, nogal onschuldig. Één vreselijke seconde lang denk je dat ze er een kersvers babylijkje uit haalt, maar gelukkig: het is maar een pop. Die ze vertroetelt, knuffelt, kust, en tegen wie ze praat alsof het een levend wezen is. En daar heeft ze er dus talloze van. Creepy.

Seidl schakelde Martin Gschlacht (‘Atmen’, ‘Amour fou’, ‘Ich seh, ich seh’) in voor de cinematografie en dat resulteert in fascinerende tableaux vivants, die vaak zo symmetrisch zijn dat Wes Anderson er nog jaloers op zou zijn. Omdat de vertelde en getoonde verhalen zo extreem zijn, vraag je je wel af of het allemaal waar is wat je in ‘Im Keller’ ziet. Waarom wilden deze mensen hun medewerking verlenen aan deze documentaire? Hun correcte buitenkant is met het verschijnen van deze film immers niets meer dan een illusie; weinig kans dat ze nu nog normaal over straat kunnen.

Niet alle fragmenten zijn even boeiend of hebben een toegevoegde waarde; en soms zijn scènes iets te lang uitgerekt. Toch is ‘Im Keller’ een aanrader, mits je redelijk tolerant ingesteld bent en niet uitsluitend films kijkt om uitsluitend vermaakt te worden. ‘Im Keller’ is oncomfortabel, pijnlijk onaangenaam, verbaast, intrigeert, zet aan tot zelfreflectie en… ja toch…  vermaakt.

Monica Meijer

Waardering: 3

Bioscooprelease: 6 augustus 2015