In Pursuit of Silence (2015)

Regie: Patrick Shen | 81 minuten | documentaire

‘Stilte is het geluid dat je niet hoort wanneer je heel goed luistert’. Klinkt goed toch? Deze Chinese tegeltjesspreuk geeft iets weer van de aantrekkingskracht en raadselachtigheid van het fenomeen stilte. Een uitstervend fenomeen, dat steeds meer wordt gesmoord in de drukte en hectiek van het 21e-eeuwse leven. Maar ook een fenomeen waarop vele gelukszoekers wereldwijd jagen.

In de documentaire ‘In Pursuit of Silence’ komen we een aantal van die stiltejagers tegen, waaronder natuurvorsers, Zenboeddhisten, monniken en wetenschappers. Al aan het begin wordt uitgelegd dat absolute stilte een illusie is, want waar buitengeluid ontbreekt hoort de mens nog altijd het geluid van zijn eigen lichaamsprocessen. In deze documentaire wordt stilte niet gedefinieerd als het ontbreken van geluid maar het ontbreken van omgevingslawaai. De jacht naar stilte is dan eerder een jacht naar het ongestoorde, zuivere geluid.

Op zoek naar dat zuivere geluid reizen we de hele wereld over, waarbij iedere plek wordt voorzien van een opschriftje met het aantal daar aanwezige decibellen. We bezoeken prachtige natuurplekken in Noord Amerika, waar we alleen de wind in de bomen horen. Maar we gaan ook naar New York City, waar schoolkinderen nauwelijks hun lessen kunnen volgen door de herrie buiten. Wetenschappers vertellen wat achtergrondlawaai doet met een mens en welke persoonlijke en maatschappelijke schade dit berokkent.

Naast die wetenschappelijk component is er ook een spirituele. Alleen in stilte kan een mens doordringen tot zichzelf, tot zijn essentie. Stilte is nodig om te kunnen mediteren, en die stilte ontbreekt vaak in deze wereld. We zien en horen twee uitersten: een lawaaiig straatfestival in Mumbai en het geniale ‘4.33’ van componist John Cage. Inderdaad, 4 minuten en 33 seconden volstrekte stilte.

‘In Pursuit of Silence’ is een prima documentaire over de noodzaak van stilte en over hoe een harmonieus leven alleen uit stilte kan ontstaan. Gek genoeg is er in de documentaire nauwelijks een stil moment te beleven, maar de verstilde achtergrondmuziek zorgt wel voor de juiste meditatieve stemming. En dan begrijp je het meteen wanneer een van de sprekers zegt dat stilte de rustplaats is van al het wezenlijke. Want zo is het maar net.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 3 november 2016
DVD-release: 14 februari 2017