In the Heart of the Sea (2015)

Regie: Ron Howard | 122 minuten | actie, avontuur, biografie, drama, geschiedenis, thriller | Acteurs: Chris Hemsworth, Benjamin Walker, Cillian Murphy, Brendan Gleeson, Ben Whishaw, Michelle Fairley, Tom Holland, Paul Anderson, Frank Dillane, Joseph Mawle, Edward Ashley, Sam Keeley, Osy Ikhile, Gary Beadle, Jamie Sives, Morgan Chetcuti, Charlotte Riley, Nicholas Jones, Donald Sumpter, Richard Bremmer

Één van de boeken die steevast op literatuurlijsten van middelbare scholen te vinden is, is ‘Moby Dick’ van Herman Melville (1819-1891). Het verhaal over een groep walvisvaarders die in aanraking komt met een monsterlijke potvis, waarvan slechts een klein deel de gruwelijke gebeurtenis én de gevolgen ervan kan navertellen, inspireerde veel kunstenaars tot uitingen in alle vormen, van schilderijen tot stripboeken en natuurlijk ook films. De beroemdste is misschien wel ‘Moby Dick’ (1956) van John Huston. ‘In the Heart of the Sea’ van Ron Howard heeft een net wat andere insteek, het is geen een-op-eenverfilming van het boek, maar eerder een raamvertelling. Aan de basis van Howards film ligt het boek van Nathaniel Philbrick, met dezelfde naam. De jonge schrijver Herman Melville (die dan weer niet in Philbricks boek voorkomt) bezoekt het enige nog in leven zijnde bemanningslid van de Essex, Thomas Nickerson. Bankbiljetten en de overredingskracht van Nickersons vrouw zijn nodig om de oude man zijn verhaal te doen vertellen, maar daarna heeft Melville ook voldoende materiaal, aangevuld met zijn eigen ervaringen op een walvisvaarder, voor “Moby Dick”.

‘In the Heart of the Sea’ wordt verteld vanuit het oogpunt van de in Nantucket woonachtige eerste stuurman, Owen Chase (Chris Hemsworth). Chase verwacht eigenlijk eindelijk de hem al beloofde positie van kapitein te krijgen, maar de invloedrijke familie Pollard schuift zoon George naar voren als kapitein van de Essex. De twee liggen elkaar direct niet. Pollard is onervaren maar verschuilt zich arrogant achter zijn machtspositie, Owen is geliefd bij de bemanning en weet altijd waar hij over praat. Bij een storm gaat Pollard tegen de aanwijzingen van Chase in, wat bijna uitdraait op een ramp. Na een lange periode heeft de Essex nog geen enkel vat gevuld met walvisolie, dus wanneer ze een Spaanse kapitein ontmoeten die beweert dat er duizenden kilometers ten westen van Zuid-Amerika ontelbare walvissen te vinden zijn, slaan ze zijn waarschuwing voor een enorme, gevaarlijke witte potvis, in de wind. De Essex vindt de school potvissen, maar lang duurt hun gevoel van euforie niet.

Ron Howard heeft van ‘In the Heart of the Sea’ een spannende overlevingsfilm gemaakt. Al zal de afloop voor velen te voorspellen zijn, iedere seconde blijf je aan het scherm gekluisterd. Daarnaast is het ook een interessante geschiedenisles. De sets en kostuums zijn fantastisch en het wordt pijnlijk duidelijk hoe de radartjes van de economie en politiek in de negentiende eeuw al in elkaar grepen. Hoe barbaars de walvisvaart ook was, tijdens het kijken van de film kun je wel begrip opbrengen voor de wrede praktijken. De overweldigende grootsheid van de oceaan is met indrukwekkende special effects in beeld gebracht zodat de wanhoop van de schipbreukelingen voelbaar wordt. Dikke pluim voor cinematograaf Anthony Dod Mantle (‘127 Hours’, ‘Rush’), die van elke scène in ‘In the Heart of the Sea’ een verrassing weet te maken. Ook op de acteurs valt nauwelijks iets aan te merken. Chris Hemsworth doet qua impact op het scherm denken aan een jonge Brad Pitt en Brendan Gleeson is zoals altijd fenomenaal, al is zijn rol vrij beperkt. Cillian Murphy is erg sterk als tweede stuurman Matthew Joy. Hij maakt van zijn personage een levensecht, geloofwaardig karakter. Alleen Benjamin Walker maakt minder indruk met zijn eendimensionale vertolking van George Pollard.

Ondanks de lof is er ook veel aan te merken op ‘In the Heart of the Sea’, met name op het scenario. Op Chase, Pollard, Joy en Nickerson na is de rest van de bemanning van de Essex inwisselbaar en kleurloos. Chase is eigenlijk een man die te goed is om waar te zijn, er kan geen foute opmerking, verkeerde inschatting of ander negatief karaktertrekje van af. Verder vertelt Gleesons personage gebeurtenissen waar hij zelf helemaal niet bij was en dus niet kan hebben geweten. Het is te merken dat het scenario niet alleen uit Philbricks boek tapt maar dat ook de wens geuit is dat Melville een rol moet spelen. Maar gelukkig is de chemie tussen Gleeson en Whishaw (die de beroemde schrijver portretteert) onmiskenbaar en maakt dat veel goed. Met een beter scenario had ‘In the Heart of the Sea’ echter veel meer mensen in het hart kunnen raken, nu is het vooral een film om te genieten van de sterke performances en de uitmuntende cinematografie.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 10 december 2015
DVD- en blu-ray-release: 13 april 2016