Incendies (2011)

Regie: Denis Villeneuve | 130 minuten | drama | Acteurs: Lubna Azabal, Mélissa Désormeaux-Poulin, Maxim Gaudette, Rémy Girard, Abdelghafour Elaaziz, Allen Altman, Mohamed Majd, Nabil Sawalha, Baya Belal, Bader Alami, Karim Babin, Yousef Shweihat

Er zijn van die films die na het zien ervan, nog een paar dagen doordreunen. ‘Incendies’ is zo’n film. De film is gebaseerd op het succesvolle toneelstuk van Wajdi Mouawad. Hij is woonachtig in Canada en op jonge leeftijd vanuit Libanon gevlucht. ‘Incendies’ ging als toneelstuk in 2003 in première en heeft internationaal vele prijzen gewonnen. Het stuk is begin 2010 ook in Nederland opgevoerd onder de titel: ‘Branden’ en ontving lovende recensies. De regisseur Denis Villeneuve zag het stuk en wist direct dat hij het wilde gaan verfilmen. Met toestemming en behulp van Wajdi Mouawad heeft hij het stuk naar het witte doek vertaald.

‘Incendies’ begint met de tweeling Jeanne en Simon in het kantoor van de notaris. Hun moeder is overleden en hij leest haar laatste wensen voor. Ze ontvangen twee brieven, waarvan er een is voor hun broer waar ze het bestaan nooit van hebben geweten, de ander voor hun vader waarvan ze dachten dat hij overleden was. Om de mannen te vinden, maar vooral om het zwijgen van de laatste jaren van haar moeder te kunnen begrijpen, reist Jeanne af naar het Midden Oosten.

Terwijl de zoektocht van de dochter begint, leert de kijker via flashbacks de levensgeschiedenis van moeder Nawal kennen. Het begint als een jonge vrouw, verliefd en zwanger, zonder dat ze getrouwd is. Ze is een smet op de familie-eer en ze moet vertrekken. Haar pasgeboren zoon staat ze af voor adoptie en zelf vertrekt ze naar de grote stad. Aangemoedigd door haar grootmoeder moet ze gaan leren schrijven, lezen en denken, zodat ze het vermogen krijgt om iets haar situatie te doen. Ze vertrekt naar een oom in de grote stad waar ze Frans gaat studeren. Als er oorlog uitbreekt tussen de Christenen en Moslims, komt het zuiden van het land zwaar onder vuur te liggen. Daar is haar zoon achtergelaten in een weeshuis. Ze reist af naar het zuiden door het oorlogsgebied, alles om haar zoon te vinden. Ze heeft dat bij zijn geboorte beloofd, dus ze zal niet rusten voordat ze dat doet.

De verschillende hoofdstukken uit de levens van zowel de moeder als de kinderen, worden steeds aangekondigd met grote rode letters in het scherm: van het geboortedorp naar de plek waar ze haar zoon denkt te kunnen vinden en verder. De manier waarop het leven van de vrouw en iedereen om haar heen in beeld is gebracht, is zeer doeltreffend. Het camerawerk, de muziek en het acteerwerk is uitmuntend. Het tempo van de film ligt misschien laag, maar dat is nodig om alles als kijker te kunnen verwerken. Om te voorkomen dat de film melodramatisch zou worden, heeft de regisseur gekozen voor het rauwe realisme en dat slaat in als een bom.

In welk land in het Midden-Oosten de film zich precies afspeelt, wordt min of meer in het midden gelaten omdat het verhaal daar eigenlijk los van staat. Het is exemplarisch voor elk land dat wordt verscheurd door oorlog en geweld. Behalve dat ‘Incendies’ een meer dan aangrijpende levensgeschiedenis van een vrouw vertelt, gaat het vooral over wat oorlog en wraak met mensen doen; de wonden die worden aangebracht en de littekens die blijven. Als geweld altijd wordt vergolden met nog meer geweld, waar stopt het dan? ‘Incendies’ is heftig, hard, maar vooral hartverscheurend en laat je niet meer zomaar meer met rust.

Grietje de Heer

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 10 februari 2011
DVD-release: 17 oktober 2011