Intimate Enemies – L’ennemi intime (2007)

Regie: Florent Emilio Siri | 106 minuten | drama, oorlog, geschiedenis | Acteurs: Benoît Magimel, Albert Dupontel, Aurélien Recoing, Marc Barbé, Eric Savin, Mohamed Fellag, Lounès Tazairt, Abdelhafid Metalsi, Vincent Rottiers, Lounès Machene, Adrien Saint-Joré, Guillaume Gouix, Ange Ruzé, Salem Aït-Ali-Belkacem, Antoine Laurent, Anthony Decadi, Xavier Rothmann, Timothée Manesse, Jeremy Azencott, Kamel Machene, Abdelhafid Danoun, Saïd Djili, Malik Bouarrar, Hassib Boukellal, Saïd Debiane, Salah Ben Salah, Ebnjelloul Ilyassan, Deborah Benzaquen, Martin Simenon, Maxime Biar, Hicham Hlimi, Gigi Terkemani, Mohamed Majd, Ibrahim Mansouri, Abdelkhalek Youness, Amine Ennaji, Mustapha El Amraoui

Amerika kende Vietnam, wij kenden Indonesië, en Frankrijk….? Frankrijk kent Algerije. In de tijd dat het bezitten van koloniën nog betekende dat je aanspraak kon maken op enige status in de wereld was Algerije koloniaal bezit van Frankrijk. En als vanzelfsprekend moet zulk een gebied onder controle gehouden worden. De Fransen speelden er de baas tot 1962. Toen werd een achtjarige burgeroorlog met het FLN (Front de Libération Nationale) beslecht in het voordeel van de laatste. De Fransen moesten, net zoals de Amerikanen en de Nederlanders, hun koloniën onafhankelijkheid verlenen. Maar niet voordat er een flink aantal doden was gevallen bij de verschillende schermutselingen.

De periode van de Algerijnse burgeroorlog tussen 1954 tot 1962 vormt de achtergrond van ‘Intimate Enemies’. Elke filmliefhebber met kennis van filmgeschiedenis zal bij dit thema onmiddellijk terugdenken aan het klassieke ‘The Battle of Algiers’ van Gillo Pontecorvo. Deze gebruikte een documentaire-achtige, rauwe stijl die vandaag de dag nog steeds aanslaat. Florent Emilio SIri zal ongetwijfeld een kenner zijn van het werk van Pontecorvo. Je zou ‘Intimate Enemies’ een moderne versie van ‘The Battle of Algiers’ kunnen noemen.

Het verhaal van de idealistische luitenant Terrien en de door de wol geverfde sergeant Dougnac vormt een tegenstelling die al eens eerder gebruikt is. Oliver Stone’s ‘Platoon’ bijvoorbeeld schetst ook een tegenstelling tussen een sergeant gehard door de ervaringen uit de oorlog en zijn meer idealistische en zachtaardige tegenpool. Terrien is in ‘Intimate Enemies’ een jonge idealist met een gezin die gelooft in morele superioriteit van zijn kant. De wisselwerking met de meer geharde en pragmatische Dougnac waar de film grotendeels om draait is interessant uitgewerkt. “War changes man” is een van de gevleugelde uitspraken die de film uitdraagt. Het feit dat oorlog een onuitwisbare indruk achterlaat op degenen die hem ondergaan wisten we natuurlijk al langer. Dat wordt hier pijnlijk duidelijk uit hoe het beide mannen uiteindelijk vergaat. Nog meer wil de film nog maar eens benadrukken dat beide partijen destijds gruwelijkheden begingen. Niemand was brandschoon. Zeker in een tijd dat discussies over het martelen van terrorismeverdachten weer volop in de media was (en is) zal deze film een punt van herkenning zijn. De strijders van het FLN waren immers ook “terroristen”. Hierin vertoont zij overeenkomsten met Pontecorvo’s meesterwerk.

In tegenstelling tot deze bekende voorganger heeft Siri gekozen voor een film in kleur. Qua vormgeving en opzet vertoont ‘Intimate Enemies’ overeenkomsten met moderne Amerikaanse oorlogsfilms zoals ‘Saving Private Ryan’ en ‘The Thin Red Line’. Het Algerijnse landschap van woestijnen en rotsen wordt sfeervol weergegeven en de actiescènes doen niet onder voor een film uit Hollywood. Of het onderwerp van de film voor discussie heeft gezorgd in Frankrijk is niet bekend. Ongetwijfeld heeft ‘The Battle of Algiers’ ook op dit terrein pionierswerk verricht. Hoewel de film niet is omgeven met al te veel historische context vormt het toch een indringend beeld van de gruwelijkheden die er toen hebben plaatsgevonden.

Joost Hoedemaeckers