Iron Man 2 (2010)

Regie: Jon Favreau | 124 minuten | actie, science fiction, avontuur | Acteurs: Robert Downey Jr., Scarlett Johansson, Jon Favreau, Sam Rockwell, Samuel L. Jackson, Leslie Bibb, Mickey Rourke, Gwyneth Paltrow, Paul Bettany, Kate Mara, Don Cheadle, Olivia Munn, Helena Mattsson, John Slattery, Stan Lee, Clark Gregg, Garry Shandling, Tim Guinee, Anya Monzikova, Natalina Maggio, Jennifer D. Johnson, Davin Ransom, Keith Middlebrook, Nicolas Pajon, Philippe Bergeron, Karim Saleh, Mathew Lorenceau

Doorgaans bestaan er drie soorten sequels: matige projecten die hun enige bestaansrecht halen uit de commerciële waarde van hun voorganger, geslaagde vervolgen die in de buurt komen van het origineel of deze zelfs evenaren, en films die het verdienen op hun eigen conto beoordeeld te worden. ‘Iron Man 2′ is er duidelijk één uit de laatste categorie, waardoor de mededeling dat vriend en legercommandant James Rhodes ditmaal gespeeld wordt door Don Cheadle volstaat als enige referentie naar het vorige avontuur van Tony Stark. De charismatische Terence Howard en Marvel konden hun geschil niet beslechten, waardoor de studio uit moest wijken naar een vervanger. Cheadle heeft in een interview wel laten weten het karakter geen nieuwe invulling te geven, maar zijn rol gedetailleerd voort te borduren op het werk van Howard. Iets waar de altijd betrouwbare, Oscargenomineerde acteur overigens goed in slaagt,  waardoor Lt. Col. Rhodes andermaal een sterke bijrol is.

Ook regisseur Jon Favreau heeft de keuze gemaakt het verhaal van het origineel zoveel mogelijk met rust te laten en van deze aflevering toch voornamelijk een eigen film te maken. De voorgeschiedenis wordt in een effectieve introductie aangehaald voor de openingscredits voorbij zijn, in gelijke tred met de onheilspellende entree van Ivan Vanko (Rourke) als nieuwe tegenstander. Voor je goed en wel aan het avontuur begint, is het daarom al duidelijk hoe het er in de wereld van Tony Stark voor staat, en met wie hij ditmaal af zal moeten rekenen. In ‘Iron Man 2′ is het alter ego van superheld voor het publiek geen geheim meer, waardoor hij – in tegenstelling tot de meeste caped crusaders – niet kan schuilen achter zijn masker zoals bijvoorbeeld Bruce Wayne en Peter Parker dat doen. Een verfrissende invalshoek, want de helden van X-Men zijn weliswaar ook niet achter capes en gordijnen verstopt, maar worden wel als gevaarlijke mutanten verguisd. Stark daarentegen is volksheld nummer 1, die de wereld de langste oorlogsvrije periode in decennia heeft gebracht. Door met Stark Industries vrede te privatiseren, zoals hij het zelf zegt, is zijn Iron Man daarmee wat nucleaire wapens tijdens de Koude Oorlog waren: een threat of force. Wees lief voor elkaar, of de ijzeren man komt je een bezoek brengen. Een gegeven dat werkt zolang potentieel vijandige naties niet met hun eigen varianten op Starks vondsten komen, wat volgens hem nog wel jaren kan duren.

Het Amerikaanse leger ziet het uiteraard anders en wil de wapens en technologieën van Stark exploiteren. De pogingen van senator Stern (Shandling) en wapenexpert Justin Hammer (Rockwell) zijn twee van de voornaamste verhaallijnen in een plot dat rijk is aan verwijzingen, potentiële openingen naar verdere vervolgen in de franchise en een willekeur aan interessante bijrollen. Die eerste geeft Stark de kans het publiek te bespelen zoals alleen hij dat kan (lees: zoals alleen Downey Jr. dat kan), de tweede leidt onherroepelijk naar eindbaas Ivan Vanko, die met de hulp van Hammer aan de middelen komt om de strijd met de protagonist aan te gaan. Het familieverleden van de Starks, dat een rol speelt om Vanko te introduceren, wordt later in het verhaal aangehaald om verder te werken aan een uitvinding die Stark Sr. (gespeeld door John Slattery) decennia eerder deed. In beide gevallen blijft het wat onuitgewerkt, maar het biedt voldoende basis om de voornamelijk zwijgende of anders in Russisch / gebrekkig Engels schmierende Rourke aan het werk te zetten.

Sam Rockwell daarnaast, die enkele jaren geleden in beeld was voor de hoofdrol, laat met zijn laconieke vertolking van directe concurrent Hammer zien dat hij dat pak inderdaad best aangekund had. Al wordt het in deze film opnieuw duidelijk dat ze Tony Stark – als held, playboy en geloofwaardig middelpunt van een stripwereld – met Robert Downey Jr. onmogelijk beter hadden kunnen casten. Wat in gelijke delen een reflectie is op zowel zijn speelse en duidelijk met plezier vertolkte inbreng in de tweede succesvolle aanpak van Favreau als op het imposante gezelschap ondersteunende acteurs, die dankzij hun veelal serieuzere rollen voor een goede balans zorgen. Steun en toeverlaat Pepper Potts (Paltrow) en Warmachine in spe Rhodes houden de onnavolgbare Stark voldoende in bedwang om hem scherp te houden in de strijd met Vanko, één van de voor fans al bekende figuren die in dit deel de revue passeert. De gevaarlijke Rus, die scriptschrijver Justin Theraux baseerde op Marvelkarakters The Crimson Dynamo (die met zijn pak elektriciteit kan controleren) en superschurk Whiplash (met een geladen zweep als voornaamste wapen) is dankzij Rourke een verrijking van de serie. Hetzelfde geldt voor Natalie Rushman ofwel Black Widow (Scarlett Johansson in strakke pakjes) en de nu breder benutte Nick Fury (Samuel L. Jackson, die een megacontract tekende om Fury maar liefst negen maal te vertolken). Een ander saillant detail: voordat Scarlett Johansson aangetrokken werd voor haar bijrol waren Emily Blunt, Jessica Biel, Gemma Arterton, Natalie Portman, Jessica Alba en Angelina Jolie in beeld voor de vertolking van Black Widow; een aardige film op zich, zo zou je kunnen stellen. Wellicht dat Favreau, die zijn eigen bijrol als vriend, chauffeur en bokspartner Happy Hogan ditmaal wat meer scènes geeft, in een vervolg alsnog ruimte heeft voor deze dames. One can only hope.

Het universum van Marvel zoals dat in ‘Iron Man 2′ uitgebreid geschetst wordt, heeft vrijwel alles voor de actieliefhebbers in het algemeen en fans van het stripgenre in het bijzonder. Een geanimeerde Downey Jr. loodst ons door een tweede avontuur van een op veel niveaus uitgewerkte comic, dankzij een uitstekende cast, geslaagd actievermaak en een gevarieerd plot vol humor en originele invalshoeken, dat de wereld van Stan Lee en de zijnen uitvoerig benut. Favreau bouwt de franchise met ‘Iron Man 2′ succesvol uit, waardoor we ongetwijfeld nog veel gaan zien van Stark, Rhodes, Hammer, Black Widow, Nick Fury en – volgens de synopsis van deel drie in 2012 – Mandarin en zijn terroristische organisatie The Ten Rings. Genoeg om naar uit te kijken dus, maar voorlopig biedt ‘Iron Man 2′ meer dan voldoende afleiding: een actiespektakel dat uitnodigt om – tenminste – een tweede keer te kijken.

Robert Nijman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 28 april 2010
DVD- en blu-ray-release: 21 oktober 2010