It – Stephen King’s It (1990)

Regie: Tommy Lee Wallace | 192 minuten | drama, horror, thriller, fantasie | Acteurs: Harry Anderson, Dennis Christopher, Richard Masur, Annette O’Toole, Tim Reid, John Ritter, Richard Thomas, Tim Curry, Jonathan Brandis, Brandon Crane, Adam Faraizl, Seth Green, Ben Heller, Emily Perkins, Marlon Taylor, Olivia Hussey, Michael Cole, Sheila Moore, Jarred Blancard, Florence Patterson

Terwijl Steven Spielbergs ‘Jaws’ sinds 1975 legio mensen er van weerhoudt een voet in zee te zetten, jaagt de boekverfilming van Stephen Kings ‘It’ (1990) mensen met een neiging naar een clownfobie voorgoed weg uit de buurt van het circus.

Blootstelling aan ‘It’ kan een klein kind een traumatische ervaring bezorgen. Hoe anders is dat als je de film als volwassene weer eens aanzet. Waar ‘Jaws’ na al die jaren fier overeind blijft als trendsettende blockbuster, valt bij het zien van ‘It’ vooral het vaak matige acteerwerk, de lengte en – bovenal – de bar slechte special effects op.

Veruit het sterkste punt aan ‘It’ is Tim Curry’s vertolking van de evil clown Pennywise. Het is puur aan zijn rol te danken dat deze oorspronkelijk voor de televisie geproduceerde miniserie niet in de vergetelijkheid is geraakt. Het grootste deel van het zichtbaar minieme budget zal in Curry’s make-up en outfit zijn geïnvesteerd, want Pennywise ziet er behoorlijk angstaanjagend uit, vooral als hij z’n tanden laat zien. Helaas was er toen geen geld meer over voor het inhuren van een degelijke cast en special effects-crew.

Plaats delict in ‘It’ is het plaatsje Derry, waar in de jaren zestig kind na kind op gruwelijke wijze om het leven komt. De plaatselijke autoriteiten tasten in het duister, maar een groepje kids weet maar al te goed wat achter de gruweldaden zit: een bovennatuurlijk verschijnsel dat zich aan kinderen toont met een wit gezicht, een rode neus en akelig scherpe tanden.

De kinderen besluiten het heft in eigen handen te nemen. De volwassenen in Derry zien It niet, omdat zij niet in monsters geloven. Het groepje besluit het feit dat kinderen vatbaarder voor fabeltjes zijn in hun voordeel te gebruiken. Ze zetten hun goedgelovigheid in om It met zelfverzonnen wapens te verslaan. We zien hoe de gehavende clown met behulp van vreselijke special effects voorgoed in een rioolput verdwijnt. Dat hopen de kids tenminste. Omdat ze niet helemaal zeker van de clowns dood zijn, zweren ze weer bij elkaar te komen als het monster zijn geschminkte gezicht weer laat zien. Dertig jaar later verdwijnen er weer kinderen in Derry en komt het clubje van weleer weer tezamen om voor eens en altijd met It af te rekenen.

De film speelt zich afwisselend af in de huidige tijd en, middels flashbacks, in de jaren zestig. Met name de acteurs die de kinderen als volwassenen portretteren leveren op z’n best middelmatige acteerprestaties af. Een hoogwaardig script krijgen ze dan ook niet aangereikt. Met goedkope trucjes als het faden tussen een volwassene en een kind in precies dezelfde houding wordt benadrukt dat we naar hetzelfde personage kijken.

Vanwege de beperkte middelen die regisseur Tommy Lee Wallace had, was het een slimmere keuze geweest om het bovennatuurlijke geweld aan de verbeelding van de kijker over te laten, in plaats van het telkens prominent in beeld te willen brengen. Het levert enkele lachwekkende scènes op, met een stopmotion-monsterspin in de filmclimax als dieptepunt. Maar ook de scène waarin Pennywise zich door een doucheputje omhoog werkt verdient een eervolle vermelding. De claymationtechniek die hiervoor is gebruikt is minstens zo lachwekkend als een aflevering van de gekleide pinguïn ‘Pingu’.

Zoals gezegd is Tim Curry’s performance als Pennywise de clown de enige reden om ‘It’ (nog) eens op te zetten. De lachende, grappenmakende en moordende clown sleept je door deze verder matige drie uur durende tv-productie heen.

Wouter Westerhof

Waardering: 2.5