Italy: Love It, or Leave It (2011)

Regie: Gustav Hofer, Luca Ragazzi | 75 minuten | documentaire

Twee Italianen op een roadtrip door hun eigen land in een oude Fiat 500. Op zoek naar redenen om in hun geboorteland te blijven, terwijl zo veel van hun vrienden al geëmigreerd zijn. In de openingsscène zien we ze pakken: ze gaan verhuizen. Na zes jaar vertrekken ze uit Rome. Maar waarheen?

Gustav wil het liefst naar Berlijn vertrekken; hij ziet in Italië nog maar weinig goeds. De positie van gewone werknemers, de politiek, de wijze waarop met de rijke historie en de natuur wordt omgegaan: hij kan er niet meer tegen. Luca probeert hem ervan te overtuigen dat er in Italië nog genoeg is dat mooi en schoon en goed is. Ze sluiten een deal: zes maanden lang zullen we kriskras door het land reizen, op zoek naar mensen en hun verhalen, bijzondere plekken èn proberen erachter te komen wat Italië nu Italië maakt. Waarom koopt bijvoorbeeld George Clooney er een huis, terwijl zoveel Italianen in hopeloze en tamelijk uitzichtloze situaties verkeren? Weet Luca hem te overtuigen? Waren ze aan het pakken om te emigreren? Of gaan ze alleen op een andere plek in Italië wonen? Of alleen binnen Rome zelf?

In de boeiende en met bijtende humor doorsprenkelde docu ‘Italy: Love It, or Leave It’ gaan het tweetal op onderzoek uit wat hun land zo bijzonder maakt. De kijker mag op de eerste rang meegenieten van hun observaties. Gustav en Luca vormen een stel dat elkaar prima aanvult: de nuchtere Noorderling Gustav Hofer, geboren in Zuid-Tirol en de drukke, chaotische Luca Ragazzi, geboren en getogen Romein. Gustav spreekt Duits als moedertaal en studeerde communicatiewetenschappen in Wenen en filmwetenschappen in Londen. Door zijn vreemde accent denken andere Italianen vaak dat hij een buitenlander is. Luca studeerde filosofie en literatuurwetenschappen in Rome. Hun vorige documentaire was ook hun eerste: ‘Suddenly, Last Winter’ – een film die internationaal veel prijzen won op filmfestivals. In die docu stond de homorechten in Italië centraal, afgezet tegen de retoriek van sommige politieke partijen.

In ‘Italy: Love It or Leave It’ is hun blikveld breder en vinden ze de ene na de andere situatie die schreeuwt om aangepakt te worden. Sommige zaken zijn zelfs ronduit schandalig te noemen. Zonder specifiek te willen worden om niets te verklappen, is het opvallend hoe corruptie en onverschilligheid ervoor zorgen dat delen van een samenleving amper functioneren. Het geeft de buitenlandse kijker (en wie weet menig Italiaan die zich hier niet of nauwelijks bewust van is) veel stof tot nadenken, dat dit kan in een modern, beschaafd en ogenschijnlijk zo welvarend land. De segmentjes van de roadtrip worden aan elkaar geregen door simpele, maar effectieve animaties, regelmatig aangevuld met oude filmbeelden. De commentaarstem is van Luca en vaak behoorlijk sarcastisch, maar paradoxaal genoeg tegelijk ook behoorlijk opgewekt. De toon zorgt ervoor dat de docu nergens te neerslachtig wordt, maar brengt daarmee een fraaie balans aan.

‘Italy: Love It or Leave It’ is een aanrader voor iedereen die van Italië houdt. Wellicht is die liefde niet meer zo blind en onvoorwaardelijk als voorheen – wat zie je als toerist die er misschien hoogstens drie weken komt immers van het échte leven van een ander land? – maar waarschijnlijk met net zoveel liefde als Gustav en Luca dat zelf ook hebben.

Hans Geurts

Waardering: 4

Bioscooprelease: 22 november 2012