Japón (2002)
Regie: Carlos Reygadas Barquín | 147 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Alejandro Ferretis, Magdalena Flores, Carlos Reygadas Barquín, Martín Serrano, Rolando Hernández, Yolanda Villa, Claudia Rodríguez, Bernabé Pérez
‘Japón’, van de Mexicaanse regisseur Carlos Reygadas, is een beklemmende film: in sobere verfilming worden de waarschijnlijk laatste dagen van een triest ogende man in beeld gebracht. Hij is op zoek naar een rustige plek waar hij zelfmoord kan plegen, en iedereen die hij tegenkomt lijkt dit te accepteren. Hij wordt weliswaar een beetje meewarig aangekeken, maar niemand houdt hem tegen of vraagt naar het hoe en waarom.
Die sobere en stille verfilming maakt van ‘Japón’ een film die poëtisch aandoet. Het poëtische verhaal gaat niet alleen over een suïcidale man, maar ook over een eenzame weduwe, en de ongewone relatie die tussen hen ontstaat. Beiden lijken niks meer te wensen te hebben: hun leven is voorbij. Maar juist dat gemeenschappelijke maakt misschien dat ze tot elkaar veroordeeld zijn.
Die ongewone relatie wordt nog het meest treffend in beeld gebracht als beide mensen elkaar ook op seksueel gebied ‘aftasten’. Hoe de twee lichamen, die duidelijk niet aan het Hollywood-schoonheidsideaal voldoen, met elkaar versmelten wordt zeer direct, haast rauw, in beeld gebracht. Twee mensen, wier levens voorbij lijken te zijn, blijken toch nog gevoelens en behoeften te kunnen hebben, ook al kan je de verhouding tussen de twee geen romantische liefde noemen.
Dat de man uiteindelijk ook nog gevoel voor recht heeft, blijkt als hij probeert voor de vrouw op te komen als haar eigen familie haar uit haar huis probeert te jagen. Het gebeurt allemaal nogal onbeholpen en halfslachtig. Het is duidelijk: deze film gaat over de gewone, eenvoudige (Mexicaanse) mens: een bezitter van een goed hart, maar net zo goed een ‘loser’.
De verstilde en realistische weergave maakt van ‘Japón’ een poëtische film, maar soms ook een nogal saaie film. Het verhaal lijkt niet echt van de grond te komen, en doet je als kijker ook te weinig, ondanks mooi acteerwerk van de twee hoofdpersonen. Het vreemde resultaat is dat je wel iets voelt voor deze mensen, maar niet voor hun belevingen.
Blijft overeind staan dat de film een mooie en indrukwekkende film is om naar te kijken. De rauwe en realistische weergave van landschap, lichamen en levenswandelingen zijn een verademing voor filmkijkers die in de meeste zogenaamd realistische films toch nog lang niet de echte werkelijkheid krijgen voorgeschoteld. Of, zoals regisseur Reygadas zelf heeft gezegd: “Hollywood heeft ons geleerd onze eigen lichamen te haten.” Ook de muziek, onder andere van de Estse componist Arvo Pärt, is schitterend.
Wat overigens het kijken naar ‘Japón’ een nog extra wrange bezigheid maakt, is de wetenschap dat hoofdrolacteur Alejandro Ferretis in 2004 op 59-jarige leeftijd vermoord is, om nog altijd onduidelijke redenen. Zijn oeuvre is dus beperkt gebleven tot één schitterende rol in een mooie film…
Daniël Brandsema
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 28 mei 2003