Jardins en automne (2006)

Regie: Otar Iosseliani | 115 minuten | komedie | Acteurs: Séverin Blanchet, Jacynthe Jacquet, Otar Iosseliani, Lily Lavina, Denis Lambert, Michel Piccoli, Pascal Vincent, Salomé Bedine-Mkheidze, Christian Griot, Mathias Jung, Albert Mendy, Muriel Motte, Mouna Ndiaye, Emmanuel de Chauvigny, Jean Douchet

De sfeer en de onderliggende boodschap van de film wordt al bij de opening neergezet. Een aantal oudere mannen in de herfst van hun leven bezoekt een winkel waar doodskisten worden verkocht. Zij betasten en inspecteren de kisten die daar gemaakt worden om er alvast eentje voor later te reserveren. De mannen gesticuleren hevig en discussiëren over de grootte en de kwaliteit vooral als zij belangstelling voor dezelfde kist hebben. Een absurdistisch verhaal mag dus worden verwacht en het is duidelijk dat de ‘herfst van het leven’ onderwerp is.

Deze mannen willen zelfs de dood nog min of meer zelf in de hand houden inclusief dat wat er op volgt. Door die toonzetting van het absurdisme mogen we ook verwachten dat we ons gaan amuseren met het verhaal. Het gegeven is goed gekozen, maar is Iosseliani in de invulling geslaagd? Het antwoord is: slechts gedeeltelijk.

Toch kent de film momenten met amusante scènes, maar blijft in totaliteit achter bij de verwachtingen. De beschouwelijke getinte humor is daarbij aan de wat melige kant. Iosseliani heeft met deze film dus niet zijn sterkste werk afgeleverd, alhoewel er toch ook het nodige te genieten valt.

Als Vincent (een leuke rol van Séverin Blanchet) uit zijn ministersambt is gezet, verliest hij zijn aanzien, macht en status. In plaats van zijn dienstauto met chauffeur mag hij dit keer achter op de brommer bij degene die zijn werkgebouw bij het vertrek komt afsluiten. Terug in het ‘gewone’ leven pakt Vincent de draad van zijn vroegere bestaan weer op. Hij komt een bonte stoet van oude vrienden tegen, gaat wat tuinieren, begint sterke drank te destilleren en speelt op zijn gitaar. Hij ontdekt zichzelf en zoekt zijn oude moeder op, een mooie vertolking door de tachtiger Michel Piccoli (die als een oude drag queen de rol van Vincents moeder neerzet). Vincent maakt kroegentochten met zijn oude makkers, die soms – uiterst opportunistisch – pope van de orthodoxe kerk zijn geworden. Zijn oude appartement is inmiddels bezet door een stuk of vijftig Afrikanen, waarmee Iosseliani en passant inspeelt op de problematiek die in de Franse grote steden leeft met de woonruimte voor immigranten.

Vincent vermaakt zich uitstekend met de simpele geneugten die zijn nieuwe bestaan hem weer bieden. De ‘onthaasting’ is volledig en hij beschouwt zijn nieuwe leven en alles daar om heen met een uiterst filosofische instelling. Daar tegenover zien we de sores van zijn opvolger die zijn oude ministerspositie heeft overgenomen alleen maar toenemen. Die man wordt steeds ongelukkiger in zijn hoge maatschappelijke, maar ook stressvolle positie. Natuurlijk ontmoeten zij elkaar weer in de loop van het verhaal en zijn er reflecties ten opzichte van wat er is gebeurd.

Die verhaallijn is op zich minder relevant, het zijn veel eerder min of meer op zich zelf staande handelingen die samen losjes het verhaal vormen. Een amusante ontwikkeling is de scène we Vincent in een geluksvolle gemoedstoestand als een clochard onder een Seine-brug zien liggen, samen met de Afrikanen die inmiddels door de politie uit zijn huis zijn gezet. Dergelijke scènes doen sterk aan de films van Tati denken, maar halen toch dat niveau niet helemaal.

Het sfeertje van de Parijse buurten waar de film is opgenomen is goed getroffen, er is gewerkt met de nodige niet-professionele acteurs. Dit geeft een bepaalde dimensie aan de film. De acteurs en de verhaallijn zijn op luchtige wijze neergezet. Een ingenieus plot is voor een film als deze uiteraard niet noodzakelijk, enige spanning ontbreekt. Bij de aaneenschakeling van scènes zijn de echt vermakelijke toch in de minderheid gebleven. Otar Iosseliani is een gelauwerd filmmaker, dit keer is zijn resultaat even wat minder. Kan gebeuren, laat hij zich snel revancheren.

Rob Veerman

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 8 november 2007