Jaws 2 (1978)

Regie: Jeannot Szwarc | 116 minuten | drama, avontuur, horror, thriller | Acteurs: Roy Scheider, Lorraine Gary, Murray Hamilton, Joseph Mascolo, Jeffrey Kramer, Collin Wilcox Patton, Ann Dusenberry, Mark Gruner, Barry Coe, Susan French, Gary Springer, Donna Wilkes, Gary Dubin, John Dukakis, G.Thomas Dunlop

Na het overweldigende succes van ‘Jaws’ moest en zou er natuurlijk een vervolg op deze legendarische kaskraker komen. De producers slaagden er echter niet in om Steven Spielberg opnieuw te strikken, aangezien de meesterregisseur op dat moment net bezig was met ‘Close Encounters of the Third Kind’ en ook Richard Dreyfuss, toch een van de protagonisten uit het eerste deel, liet om dezelfde reden verstek gaan. Het logische gevolg is dat ‘Jaws 2′ er niet of nauwelijks in slaagt om aan te knopen bij het niveau van zijn voorganger. Verhaaltechnisch lijkt de film veel op het eerste deel, maar de ingrediënten die ‘Jaws’ verhieven tot cinematografische haute cuisine ontbreken in deze tweede episode grotendeels.

Het belangrijkste euvel waaraan ‘Jaws II’ lijdt, is een gebrek aan balans. De film begint nog wel aardig met een scène waarin twee duikers die onderzoek doen naar het wrak van de ‘Orca’ (het in deel 1 gezonken schip waarmee Brody, Hooper en Quint jacht maakten op de haai) verrast worden door een nieuwe witte haai, maar dommelt vervolgens in en concentreert zich voornamelijk op de gebeurtenissen die op het vasteland plaatsvinden. Dat hoeft op zich geen probleem te zijn, want ook in deel 1 kwam de haai maar sporadisch in beeld. Het probleem is echter dat de magnifieke drie-eenheid Roy Scheider/ Richard Dreyfuss/ Robert Shaw inmiddels gereduceerd is tot de eerste en dat de met diepgang begiftigde karakters die de laatste twee neerzetten voornamelijk plaatsmaken voor oninteressante en onderling inwisselbare personages. Roy Scheider zet weliswaar opnieuw een overtuigende acteerprestatie neer en slaagt er zelfs in om het karakter Martin Brody nog wat extra diepgang te geven, maar de verhaallijn verhult dit een beetje. Het gekibbel tussen Brody – die er heilig van overtuigd is dat Amity opnieuw wordt geteisterd door een moordlustige “Great White”- en de op geldelijk gewin beluste burgemeester en plaatselijke projectontwikkelaar is aanvankelijk nog vermakelijk, maar wordt op den duur vervelend, langdradig en zelfs buitengewoon onrealistisch. Zelfs als de bewijzen zich opstapelen, houdt de burgemeester (met de gebeurtenissen uit het verleden nog vers in het achterhoofd) nog steeds bij hoog en laag vol dat Brody een fantast is en vooral last heeft van zijn eigen, op hol geslagen verbeelding. De rollen van Dreyfuss en Shaw worden in ‘Jaws 2’ verder vooral opgevuld door tieners, bordkartonnen personages zonder al te veel diepgang die vooral fungeren als veredelde hapklare brokken voor de haai.

Het tweede deel van de film bevat wel veel actie, maar het probleem is dat de makers overdrijven waardoor de broodnodige spanning regelmatig verloren gaat. De kracht van ‘Jaws’ was dat de haai zich maar zeer sporadisch liet zien, maar dat het dier desondanks constant dreigend aanwezig was, met name doordat je als kijker nooit wist wanneer het ondier zou opduiken. Het monster uit ‘Jaws 2’ laat zijn ongure kop echter veel vaker zien en komt vooral aan de oppervlakte op de momenten dat je dat als kijker ook daadwerkelijk verwacht. Doordat de haai zoveel screentime krijgt, wordt bovendien al snel duidelijk dat het gebruikte mechanische model bij vlagen toch wel erg archaïsch en onrealistisch overkomt, al maakten de computeranimaties die gebruikt werden in een veel recentere film als ‘Deep Blue Sea’ ook weinig indruk. Nog veel onrealistischer is echter het gedrag dat de haai in deze film vertoont. De aanvallen op zwemmers, duikers en boten lijken niet voort te komen uit de biologische behoefte van de haai om zijn honger te stillen, maar het resultaat te zijn van menselijke drijfveren zoals wraakgevoelens en een psychotische drang om te doden. ‘Jaws 2’ lijkt bij tijd en wijle op een verkapte “slasher movie” waarin een groep tieners voor de verandering nu eens niet wordt geteisterd door een met messen of ijzeren haak bewapende maniak, maar door een moorddadige, met een bek vol vlijmscherpe tanden uitgeruste moorddadige roofvis.

Heeft ‘Jaws 2’ dan helemaal niets positiefs te bieden? Toch wel. Zoals gezegd zet Roy Scheider wederom een zeer degelijke acteerprestatie neer. De film bevat bovendien ook zeker enkele geslaagde en vakkundig geregisseerde schrikmomenten. Vergeleken met de twee tenenkrommend slechte en haast ridicule delen die nog zouden volgen, is ‘Jaws 2’ zelfs een absolute wereldfilm. Desondanks heb je toch de indruk dat deze film eigenlijk het beginpunt vormt van de neerwaartse spiraal waarin de serie uiteindelijk terecht zou komen.

Frank Heinen

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 14 december 1978