Jazz Is My Religion (2006)
Regie: Gerard Wessel | 79 minuten | documentaire
Hebt u de samenvatting gelezen en weet u een beetje wie Jules Deelder is? Dan weet u genoeg, veel plezier met de film.
Okay, iets meer dan, hoewel er eigenlijk niet zo heel veel aan toe te voegen valt. Behalve dat Jules ouder wordt, te zien aan zijn rimpels en zijn nek en op te merken uit zijn zachtere uitstraling, rustiger, voor zover je daarover bij hem kunt spreken. Nee, het valt echt mee, hij is niet zo wild meer en is dat misschien wel helemaal nooit geweest. Dat is in ieder geval iets wat we kunnen opmaken uit deze film. Mooi moment is het als hij in beeld komt vlak voor zijn allereerste grote optreden als dichter, in Amsterdam 1966, op uitnodiging van Simon Vinkenoog. Deelder is nog niet getooid in zijn kenmerkende strakke pak, met dito bril en haardracht, maar ziet er wel goed gekleed uit, zij het wat alternatief. En met een baardje! Maar wat opvalt, is dat hij best verlegen is naar de interviewer.
Ja, u leest het goed. Deelder was of is verlegen en zijn zus bevestigt dit. Zijn nieuwe uiterlijk is kennelijk een slimme en werkende methode geweest om wat houvast te hebben in het leven. Hoewel de dope daar nog meer verantwoordelijk voor is. Misschien houdt hij daarom wel zo van jazz. Want zoals Dulfer het opmerkt, zijn jazz en dope erg met elkaar verbonden en was het in de jaren vijftig en zestig zelfs zo, dat iedereen die zoals Charlie Parker wilde spelen eerst aan de dope begon. Beetje romantisch gesteld natuurlijk, maar dat hoort erbij en dat weet Deelder zelf gelukkig ook.
Het is prettig om te merken, dat Jules wel eens lekker kan zeiken en stoer doen, maar dat hij ook prima in staat is zijn eigen dingetjes te relativeren. Uiteindelijk wil ook hij gewoon lol hebben in het leven. Overigens heeft Deelder een dochter van twintig, dus een huwelijk, of iets in die trend, moet er geweest zijn, maar daar wordt verder met geen woord over gerept. Vrouwen komen sowieso niet veel aan bod in het gesprek, seks wel een beetje, maar eigenlijk ook van een afstandje. Zou Deelder homofiel zijn? Of toch op zijn minst vrouwenschuw?
De documentairemaker is het in ieder geval niet, blijkens een lang shot van een prachtige jonge dame op het strand, die zich laaft aan de minuten lange camera-aandacht die hij haar geeft. Leuk, maar wat hebben we er aan, behalve dan misschien tóch een bewuste poging om het gebrek aan vrouwen te compenseren en de leemte in Deelders leven (wellicht) te symboliseren. Of misschien toch een wat gemakkelijke poging het vermeden gespreksonderwerp er toch een beetje in te krijgen, wat eigenlijk meer symbolisch is voor waar het aan schort in ‘Jazz Is My Religion’: de maker, Gerard Wessel, stelt te weinig kritische vragen, of weet in ieder geval niet lekker de diepte in te gaan; het ontbreekt hem aan een strakke lijn, maar dat heeft ook wel weer wat.
Geen spetterende, opzienbarende docu dus, maar een bescheiden portret, gelardeerd met wat zelfbedachte zwart/wit beelden, om de jazzromantiek wat te onderstrepen. Geen echte diepgang, maar een prettige rondtocht door Deelders toch iets minder spannender, maar wel gemoedelijke leven. Enige kennis van jazz is een pre, maar geen must, hoewel Deelder daar zelf vast anders over denkt.
Arjen Dijkstra