Kinderjaren (2006)

Regie: Piet Oomes | 52 minuten | documentaire

In ‘Kinderjaren’ gaat de filmmaker Piet Oomes op zoek naar een deel van zijn en zijn moeder’s verleden. In de documentaire vertelt hij dat hij iets miste in de opvoeding van zijn moeder; een geruststelling, een omhelzing, een bevestiging van haar liefde voor hem. Hij merkt dat hij dit bij zijn zoontje ook moeilijk kan overbrengen en wil met zijn moeder zoeken naar de oorzaak.

Hiervoor gaat hij naar Indonesië en gaat met zijn moeder Ank en tante Guus naar een drietal Jappenkampen waar zij, samen met hun moeder, gevangen hebben gezeten. Voor de eerste gevangenschap bezoeken ze een kleine kamer in een huis, de tweede is een kleine cel in een gevangenis in Tebing en bij het derde kamp in Aek Paminke bezoeken ze een bos waar ooit de barakken van een kamp stonden.

De emoties die Ank en Guus voelen bij het weerzien van deze plekken staan voorop. Piet probeert steeds te begrijpen wat er door hen heen gaan, maar vaak vallen er stiltes. Vooral Ank hult zich in stilzwijgen en er is aan haar gezicht af te lezen dat ze het zwaar vindt. In de cel in Tebing vertelt ze dat ze meteen dezelfde gevoelens van angst en onveiligheid ervaart en wil er het liefst ook direct weg. Guus blijkt zich daarentegen niets meer te herinneren van de tijd op die plek. Anks verklaring daarvoor is, dat haar ervaring in die cel haar waarschijnlijk zo heeft aangegrepen, dat ze het weggestopt heeft.

En dat is ook wat Ank zelf doet met haar emoties: wegstoppen. In de gesprekken die Piet met haar heeft zie je een onvermogen van haar om helder met hem te communiceren. Als hij persoonlijke vragen stelt, raakt ze geïrriteerd en wil op sommige momenten helemaal niets meer zeggen. Piet kan op zulke momenten niets meer doen dan glimlachen.

Als kijker begrijp je dan ook meteen wat hij bedoelt wanneer hij zegt dat hij iets mist. Het is interessant en tegelijkertijd tragisch om te zien dat beiden er niet toe in staat zijn het onvermogen om nader tot elkaar te komen te doorbreken.

De documentaire is sfeervol gefilmd met enerzijds beelden van de reis van Piet, Ank en Guus naar de Jappenkampen en anderzijds beelden van vroeger van de zorgeloze jeugd die Ank en Guus hadden in Indonesië voor de oorlog.

Jammer is echter wel dat er niet meer invulling aan het verhaal gegeven wordt door bijvoorbeeld meer te vertellen over de jeugd van de beide vrouwen of over het leven in de Jappenkampen. Hierdoor blijft de documentaire een opsomming van kampbezoek en van de gevoelens van Ank en Guus die daarmee gepaard gaan.

Toch is de documentaire het kijken waard. Deze geeft een mooi beeld van de manier waarop ouders hun verleden meenemen naar de opvoeding van hun kinderen.

Karin van der Laan