L’amico di famiglia (2006)

Regie: Paolo Sorrentino | 102 minuten | drama | Acteurs: Giacomo Rizzo, Laura Chiatti, Luigi Angelillo, Marco Giallini, Barbara Valmorin, Clara Bindi, Luisa de Santis, Roberta Fiorentini, Elia Schilton, Lorenzo Gioielli, Emilio De Marchi, Fabrizio Bentivoglio, Alina Nedelea

Paolo Sorrentino heeft nadat zijn ‘La grande bellezza’ de Oscar voor beste buitenlandse film won, definitief naam gemaakt. Tussen twee Nederlandse bioscoopreleases in (‘Le conseguenze dell’amore’ in 2004 en ‘Il divo’ in 2008) maakte de Italiaanse regisseur ‘L’amico di famiglia’, een film die het niet tot de filmtheaters in Nederland wist te schoppen, noch hier op DVD werd uitgebracht. Tot voor kort.

‘L’amico di famiglia’ gaat over de zeventigjarige Geremia De Geremei, die echter door iedereen “Geremia Hart van Goud” genoemd wordt. Dat heeft een reden: hij is een woekeraar, maar doet dat “om mensen te helpen”. Zijn steevaste opmerking naar clientèle: “jullie zullen de laatste in mijn gedachten zijn.” Dat hij doortrapt, achterbaks en ronduit gemeen is, lijkt hij zelf niet eens te beseffen. Hoewel hij beweert een hogere beroepsopleiding te hebben gehad, citeert hij regelmatig halfbakken wijsheden uit de Reader’s Digest. Naast een verrot innerlijk, ziet Geremia er ook nog eens weerzinwekkend uit. Hij heeft halflang, slecht geverfd, vettig, krullend haar, dat hij achterover geborsteld heeft, met een mond die zich op een vreemde manier om zijn tanden vouwt, alsof zijn kunstgebit eigenlijk niet past, een jasje los over zijn schouders geslagen en een bizar loopje, dat tussen rennen en wandelen in zit. Gedurende de hele film heeft hij zijn arm in het gips, en hij is vrijwel onafscheidelijk met zijn witte plastic tasje. Zo’n man waar je als vrouw er niet aan moet denken dat hij je zal kussen…

Geremia woont samen in een appartementje met zijn moeder, die ergens ver in de tachtig moet zijn. Zijn vader verliet het gezin voor Geremia de puberteit bereikte, maar ondanks vaders afwezigheid treedt zijn zoon hem wel in zijn voetsporen. Geremia’s naaiatelier dient als dekmantel voor zijn clandestiene leningen met woekerrente. Zijn klanten variëren van een jong paar, tot een vrouw van middelbare leeftijd die een cosmetische operatie wil laten doen. Een aan bingo verslaafde vrouw vraagt geld voor een levensreddende operatie in Parijs. Iedereen lijkt tegen Geremia op te kijken. Maar wanneer Geremia gevraagd wordt de bruiloft te financieren van de jonge Rosalba, is hij verbaasd dat de beeldschone jonge vrouw niet van hem onder de indruk is. Ze gaat publiekelijk tegen hem in en bekijkt hem met minachting. Helaas werkt dat averechts: Geremia gaat alleen maar meer naar haar verlangen en doet er alles aan om haar in zijn macht te krijgen.

‘L’amico di famiglia’ is een visueel sterke karakterschets van een miezerig mannetje dat helemaal niets in zich heeft om sympathie te verdienen. Hij is de volmaakte tegenpool voor de adembenemend mooie en lieflijke Rosalba (Laura Chiatti). Sorrentino stopt de film boordevol symboliek en stijlvolle, kleurrijke shots. Zo opent de film met beelden van een non die tot haar nek toe in het zand ingegraven is, vlak bij de kustlijn, blijkt later, volleyballende meisjes (waarbij er op één ingezoomd wordt als ze op de grond ligt – als in extase), een in westernkleding geklede man die naar paarden kijkt, en een meisje met een Oostblokuiterlijk dat uit een bus stapt en vervolgens onhandig bijna door diezelfde bus aangereden wordt. Wat dat allemaal te betekenen heeft is niet direct duidelijk, maar de beelden zijn zonder meer esthetisch.

Naast de kunstzinnige cinematografie valt ook de muziek op. Van My Lady Story van Anthony and the Johnsons tot het dromerige Over the Pond door The Album Leaf, het zijn nummers die erg uitgesproken zijn en een duidelijk stempel drukken. Op het verhalend vlak stelt de film wat teleur, niet alles wordt bevredigend uitgewerkt. L’amico di famiglia’ is echter zonder meer intrigerend en fascinerend. Zeker de moeite waard om een tweede keer te kijken, om meer beelden in de juiste context te kunnen plaatsen.

Monica Meijer

‘L’amico di famiglia’ verschijnt donderdag 11 september 2014 op DVD (5 x Paolo Sorrentino)