L’Chaim!: To Life! (2014)

Regie: Elkan Spiller | 89 minuten | documentaire

Een documentaire maken over een familielid, je moet het als filmmaker maar durven. Het is moeilijk om afstand te houden van mensen die zo dichtbij je staan en dat vertaalt zich vaak in het beeld. Toch kiezen meer filmmakers dan je denkt voor dit onderwerp. Recentelijk kwam bijvoorbeeld ’Mistaken for Strangers’, ‘Parts of a Family’ en ‘Forget Me Not’ uit in de bioscoop. Filmmaker Elkan Spiller koos niet voor zijn ouders, broer of zus, maar volgt in ‘L’Chaim – To Life!’ zijn onaangepaste neef Chaim Lubelski en diens moeder Nechuma Lubelski.

Chaim is een kleurrijk figuur. De 63-jarige man laat vrij snel in het begin van de film al weten dat hij vroeger drugs dealde (“geen cocaïne hoor!”) om zijn hasj-verslaving te bekostigen. Onderweg naar zijn moeder stopt hij bij een coffeeshop om de nodige verdovende middelen in te slaan. Hij is op weg naar België, waar zijn bejaarde moeder woont. Chaim is vastbesloten zich volledig te wijden aan de verzorging van haar. Nechuma is een overlevende van de Holocaust. Haar ouders en zelfs haar eerste echtgenoot verliest ze in een concentratiekamp. Chaims vader, haar latere echtgenoot, overleed aan de gevolgen van zijn opname in het kamp. Met grapjes (als Nechuma zegt dat ze kaalgeschoren werd in het kamp, grapt Chaim dat dat momenteel erg in de mode is) en het zingen van liedjes proberen ze nog dagelijks het trauma te verwerken, maar kun je zoiets ooit overwinnen?

Elkan Spiller wisselt interviews met Chaim af met beelden uit het alledaagse leven van Chaim en Nechuma. Soms intrigeert zo’n stukje – bijvoorbeeld als blijkt dat Chaim zijn moeder een enorme leugen op de mouw heeft gespeld omtrent het lot van zijn zus – maar vaak mist het getoonde urgentie en voelt het daardoor overbodig. Het ontbreken van een narratieve structuur breekt de documentaire een beetje op.

Dat neemt echter niet weg dat het levensverhaal van Chaim en zijn ouders wel het vertellen waard is. Van hippie naar miljonair – Chaim verdiende in New York miljoenen aan de import van Levi’s, maar verloor het geld weer net zo hard op de beurs, tot getalenteerd schaker (hij miste de innerlijke rust om ervoor te gaan): geïllustreerd door talrijke portret- en familiefoto’s krijg je zo een aardig beeld van deze markante persoonlijkheid. En de trieste familiegeschiedenis, die ondanks de vrolijke glinstering in de ogen van de feitelijk depressieve protagonist toch een knoop in je maag achterlaat.

Monica Meijer

Waardering: 3

Bioscooprelease: 8 oktober 2015