L’heure d’été – Summer Hours (2008)

Regie: Olivier Assayas | 100 minuten | drama | Acteurs: Juliette Binoche, Charles Berling, Jérémie Renier, Edith Scob, Dominique Reymond, Valérie Bonneton, Isabelle Sadoyan, Kyle Eastwood, Alice de Lencquesaing, Emile Berling, Jean-Baptiste Malartre, Gilles Arbona, Eric Elmosnino, Marc Voinchet, Sara Martins, Christian Lucas, Philippe Paimblanc, Luc Bricault, Arnaud Azoulay, Marine Decroix, Léna Burger, François-Marie Banier, Philippe Thiébaut, Arnaud Brejon de la Lavergnee, Marc Plocki, Odile Michel, Michel Maket, Gérard Landrot, Michel Broomhead, Marie Bélie Vaulet, Bruno Ecault, Daisy Kechichiglonian, Pearl Kechichiglonian, Max Ricat, Kauda Pharaon, Alistair Forwood, Malo Gledhill

Deze film gaat over Frankrijk en misschien wel over de hele (westerse) wereld. Het is eigenlijk een familie epos, maar de aanpak is subtieler. Geen uitgebreide, chronologische familiegeschiedenis, maar een intiem verhaal anno nu, waarin heden, verleden en toekomst zichtbaar en voelbaar worden, zowel die van de familie als van Frankrijk. Klinkt indrukwekkend hè? Dat is het ook wel, maar nogmaals: alles wordt subtiel gebracht.

De kunstcollectie die een belangrijke rol speelt in het verhaal, weerspiegelt belangrijke kunstperioden uit de Franse geschiedenis, waarin het verleden van de familie geworteld is. In dat verleden schuilen ook nog wat geheimpjes en uiteraard heeft elk personage zo zijn eigen ideeën en frustraties over dat verleden, maar dat is niet waar dit verhaal om draait. De grotere context blijft voelbaar en toch is de film niet anoniem, integendeel. De camera komt dicht bij de hoofdfiguren en trekt ons ongemerkt het verder eenvoudige verhaal in, waarmee de regisseur laat zien dat hij begrijpt dat een ‘grotere context’ pas voelbaar wordt vanuit de personages (lees: jezelf).

De kracht van de film zit hem niet in het grote drama, maar juist in bescheidenheid. De persoonlijke beslommeringen zijn allemaal niet heel extreem, geen hartverscheurend leed, geen wereldschokkende gebeurtenissen. Dit vraagt veel van de acteurs, want iedereen moet vooral heel gewoon doen. Ook Juliette Binoche heeft dit goed begrepen. Zij is natuurlijk de grote naam van deze film, maar laat haar personage versmelten met het verhaal. Ook Charles Berling, een bekende acteur in Frankrijk, die formeel de hoofdrol speelt, staat de werkelijke hoofdrol af aan de Franse culturele erfenis.

Die bescheiden lijn wordt over de hele linie voortgezet, zoals in de pretentieloze cinematografie die het naturelle spel en het bescheiden drama onderstreept. Het tempo is gelukkig niet laag en er vinden geen ellenlange discussies plaats. De scènes duren niet te lang, er wordt niet te veel uitgelegd en er wordt best snel gesneden. Als moeder overleden is bijvoorbeeld. Geen telefoontjes of berichten, maar gewoon, de familie zit bij elkaar en uit de gesprekken maken we op dat ze dood is. En Frédéric die ineens op het politiebureau zit, omdat dochterlief kennelijk iets heeft uitgevreten. Het geeft de inhoud van het verhaal een prettige vanzelfsprekendheid.

Dan wordt het grote lege huis (zie: Frankrijk) gevuld door feestende kinderen die vooral geïnteresseerd zijn in muziek, dansen, blowen, drinken en elkaar. Frédérics dochter is verliefd en vlucht met haar vriendje de tuin in. Nog heel even pinkt ze een traan weg vanwege haar oma’s dood en het verlies van het mooie huis, maar dan dartelt ze met haar vriendje snel en vrolijk het grasveld in, want het leven gaat door en alles komt uiteindelijk weer op hetzelfde neer: iedereen zoekt liefde en geluk in zichzelf en bij elkaar. Hoe, waar, waarmee (kunst misschien?) en in wat voor omgeving, dat doet er eigenlijk niet zo veel toe. Oude schatten worden hoe dan ook vervangen door nieuwe.

Oliver Assayas maakte ‘L’Heure d’Été’ in opdracht van het jubilerende Musée D’Orsay, een boegbeeld van de Franse cultuur, dat twintig jaar bestaat. Drie miljoen hadden ze ervoor over en die zijn goed besteed, want de opdracht, een korte film, mondde uit in een prachtige film die hun oorspronkelijke intenties ver voorbij streefde. Voor een dergelijke film is het vaak moeilijk geld te krijgen, omdat het drama niet zo duidelijk is en de conflicten niet controversieel. Toch is het de schijn die bedriegt, want aan het einde van de film weet je, ondanks dat er niet heel veel is gebeurt, dat hier een belangrijk verhaal is verteld, dat dieper gaat dan de oppervlakte toont. Want dit is subtiele maar krachtige cinema die geen woorden vuil maakt aan goedkoop sentiment, maar je raakt in je hart.

Arjen Dijkstra

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 26 juni 2008