La masseria delle Allodole – The Lark Farm (2007)

Recensie La masseria delle allodole CinemagazineRegie: Paolo Taviani, Vittorio Taviani | 122 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: Paz Vega, Moritz Bleibtreu, Alessandro Preziosi, Ángela Molina, Arsinée Khanjian, Mohammed Bakri, Tchéky Karyo, Mariano Rigillo, Hristo Shopov, Christo Jivkov, Stefan Danailov, Linda Batista, Assen Blatechki, Marius Donkin, André Dussollier, Itzhak Finzi, Ubaldo Lo Presti, Hristo Mitzkov, Enrica Maria Modugno, Elena Rainova, Yvonne Sciò, Maria Statoulova, Alessandro Bressanello, Valentin Ganev, Nadia Konakchieva, Roberto Serpi, Julian Vergov, George Zlatarev    

Hoewel de gebeurtenissen bijna een eeuw geleden plaatsvonden, is de Armeense genocide nog altijd een zwaar beladen onderwerp. De Turkse overheid spreekt bijvoorbeeld liever van de ‘Armeense kwestie’, meent dat de doden het slachtoffer zijn geworden van burgeroorlog, hongersnoden en andere ontberingen en heeft de Armenen herhaaldelijk verzocht met bewijzen te komen die aangeven dat er daadwerkelijk massamoorden en deportatie (sommigen spreken zelfs over etnische zuiveringen en noemen de Armeense genocide de eerste Holocaust) plaatsvonden in de jaren 1915 tot 1917. In de literatuur en ook de muziek worden de slachtoffers van de genocide al jaren vereerd. De filmwereld blijft een beetje achter. Vanwege de controverse rond deze zwarte bladzijde in de wereldgeschiedenis, hebben nog niet veel filmmakers er hun vingers aan durven branden. De Canadees-Armeense regisseur Atom Egoyan haalde met ‘Ararat’ (2002) – over een Armeense filmmaker die een film wilt maken over de genocide – de kastanjes uit het vuur voor zijn collega’s. De Italiaanse broers Paolo en Vittorio Taviani volgden met hun verfilming van de roman ‘Het landhuis van de leeuweriken’ van Antonia Arslan.

In ‘La Masseria delle Allodole’ (2007) staat de welgestelde Armeens-Ottomaanse familie Avakian centraal. De geluiden die vanuit Istanbul het oosten bereiken laten de zachtaardige heer des huizes Aram (Tcheky Karyo) en zijn vrouw Armineh (Arsinee Khanjian, in het dagelijks leven de echtgenote van Atom Egoyan) onverschillig: in hun gemeenschap zien ze hoe Turken, Armeniërs Syriërs en Grieken gebroederlijk naast elkaar leven, dus waarom zouden ze zich zorgen maken? Liever bereiden ze zich voor op de komst van Arams broer Assadour (Mariano Rigillo), die vanuit Italië een familiebezoek voorbereid. Zus Nunik (Paz Vega) heeft zo haar eigen sores. Ze is heimelijk verliefd op de Turkse soldaat Egon (Alessandro Preziosi), die met haar wil vluchten naar Europa. Maar Egon wordt verlinkt bij zijn overste Kolonel Arkan (André Dussollier) en verdwijnt voorgoed uit Nuniks leven. Wanneer de Turken het dorp binnen komen stormen, vlucht de familie Avakian naar een landhuis, maar ook daar blijken ze niet veilig. De vrouwen zien hulpeloos toe hoe alle mannen – jong en oud – verminkt en vermoord worden. Zelf worden ze gedeporteerd naar een gevangenkamp in Aleppo, in afwachting op hun einde. Want de kans dat ze sterven van de honger, dorst of uitputting is erg groot. Al houden ze altijd hoop dat er nog redding komt.

Wat direct opvalt aan ‘La Masseria delle Allodole’ is het feit dat alle personages – de Armeniërs, Turken, Grieken, Syriërs, Spanjaarden én Italianen – Italiaans spreken, waardoor de dialoog geforceerd aandoet en de geloofwaardigheid van de film wordt aangetast. Om de film te kunnen beoordelen, moet je dus al over deze enorme drempel heenstappen. De gebroeders Taviani (bekend van ‘Padre Padrone’, 1977) hebben hun film opgezet als een klassiek historisch epos. We krijgen dus grootse sets, prachtige kostuums en volop dramatiek. De focus ligt voornamelijk bij Paz Vega, de charmante Spaanse actrice die als de moedige jongste zus Nunik de nodige liefdesperikelen te verwerken krijgt. Nadat haar grote liefde Egon op een wat te abrupte manier van het toneel verdwijnt, komt ze in het gevangenkamp aanraking met Youssouf (de Duitse acteur Moritz Bleibtreu), een nobele soldaat die het beste met haar voor lijkt te hebben. Deze Youssouf, maar ook bedelaar Nazim (Mohammed Bakri), Egon en Arkan zijn cruciaal voor de beeldvorming dat de Turken echt niet alleen maar kwaad in de zin hadden. Deze personages geven diepte aan de film, al komen ze echter nooit helemaal tot leven. Het is een manco waar de complete film mee kampt. De gebeurtenissen, vanaf de inval van de Turken in het landhuis, zijn heftig en soms zelfs schokkend. Toch raakt het je maar half. Het is vooral een weergave van de (historische) gebeurtenissen, dan een meeslepende speelfilm die onder de huid kruipt en een ongemakkelijk gevoel geeft.

Aan de acteurs ligt dat overigens niet. Een keur aan Europese toppers komt voorbij, met als bekendste namen Vega en Bleibtreu. Maar ook Karyo, Khanjian, Bakri, Rigillo, Dussollier en Ángela Molina, die de Griekse huisvriendin Ismene speelt, weten van wanten. Het scenario geeft hen echter niet altijd voldoende ruimte om te floreren. Technisch is de film tot in de puntjes verzorgd, zoals we van de ervaren Taviani-broers mogen verwachten. De film heeft blijkbaar wel wat geld mogen kosten. Daarom is het zonde dat niet het onderste uit de kan wordt gehaald. Het oogt allemaal episch en indrukwekkend, maar het ontbreekt een beetje aan een ziel. Desondanks hoeven Paolo en Vittorio Taviani zich geen zorgen te maken: ‘La Masseria delle Allodole’ zal, alleen al vanwege zijn nog altijd controversiële onderwerp, voldoende aandacht trekken. En dat het dan allemaal in het Italiaans is…. soit. Wie deze film écht wil zien, prikt daar wel doorheen.

Patricia Smagge

Waardering: 3