La passante du Sans-Souci (1982)

Regie: Jacques Rouffio | 110 minuten | drama | Acteurs: Romy Schneider, Michel Piccoli, Helmut Griem, Dominique Labourier, Gérard Klein, Mathieu Carrière, Jacques Martin, Wendelin Werner, Marcel Bozonnet, Christiane Cohendy, Pierre Michaël, Véronique Silver, Maria Schell    

Ogenschijnlijk zonder enige aanleiding schiet de alom gerespecteerde mensenrechten activist Max Baumstein (Michel Piccoli) de ambassadeur van Paraguay Federico Rego (Mathieu Carrière) dood. Tijdens het proces dat naar aanleiding van deze koelbloedige, maar vooral onbegrijpelijke moord wordt gehouden blijkt dat hij Rego kent onder de naam ‘Ruppert Von Leggaert’, toen deze nog ambassadeur van de nazi’s in Parijs was. Zelfs zijn vrouw Lina heeft hij nooit eerder verteld over dit stuk verleden.

Samen met Elsa verblijft de jonge Max in afwachting van de komst van Michel in Parijs. De eerste tijd kunnen ze nog teren op het geld dat Michel ze heeft meegegeven en leiden ze het luxe leven dat de mondaine Wieners in Berlijn gewend waren. Maar al snel ondergaan ze hetzelfde lot als de meeste Duitse émigré’s en zijn gedwongen op allerlei manieren hun kostje bij elkaar te scharrelen.

Elsa treedt op als zangeres in een nachtclub, maar als de zaken steeds slechter gaan moet ze net als de andere vrouwen die daar werken mannen aanzetten om veel champagne te drinken en zo inkomsten te genereren. Max schrijft ondertussen tegen betaling brieven voor de vaak analfabete vrouwen in de nachtclub. Beiden hopen op een snelle en behouden terugkeer van Michel. Als hij echter in een concentratiekamp blijkt te zitten, vervliegt alle hoop. Dan komt de nazi ambassadeur Ruppert Von Leggaert, de hardnekkige bewonderaar van Elsa, met een voorstel.

In haar laatste film kort voor haar trieste dood neemt Romy Schneider afscheid van haar filmpubliek op een mooie en indrukwekkende manier. In haar dubbelrol waarbij ze zowel Lina, de vrouw van Max die sprekend lijkt op zijn overleden adoptiefmoeder, als ook Elsa speelt laat ze weer eens zien wat een goede actrice ze is. Beide vrouwen speelt ze even overtuigend waardoor de vrouwen qua uiterlijk, maar verder niet op elkaar lijken en zo inderdaad twee afzonderlijke personages zijn.

Erg mooi verbeeld is de trieste wereld van de Duitse émigré’s. Gewend aan een goed leven in een intellectueel en cultureel bloeiend klimaat zijn ze nu gedwongen om hun bezittingen te gelde te maken om zoiets basaals als eten te kunnen kopen. Toch blijven ze onderling zoveel mogelijk solidair en zijn ze van elkaar niet vergeten wie ze waren voordat ze gedwongen waren te vluchten. Zo wordt Elsa op een bijeenkomst gericht tegen de nazi’s met groot respect onthaald als de vrouw van de principieel hoogstaande uitgever Michel Wiener en niet als de nachtclubzangeres die ze intussen is geworden. Een beeld dat strookt met de werkelijkheid.

‘La Passante du Sans-Souci’ is een mooie, droevige film die een waardig sluitstuk vormt van de fraaie carrière van deze filmdiva die zich van een licht naïef meisje tot een doorleefde en erg goede actrice heeft ontwikkeld en daarbij geen moeilijke of controversiële rollen heeft geschuwd.

Diana Tjin-A Cheong