La sconosciuta (2006)

Regie: Giuseppe Tornatore | 118 minuten | drama | Acteurs: Kseniya Rappoport, Michele Placido, Claudia Gerini, Margherita Buy, Pierfrancesco Favino, Piera Degli Esposti, Clara Dossena, Alessandro Haber, Ángela Molina, Pino Calabrese, Nicola Di Pinto, Gisella Marengo

Giuseppe Tornatore kennen we vooral van de nostalgische films waarmee hij eind jaren 80 en begin jaren 90 het arthousecircuit veroverde. ‘Stanno Tutti Bene’ was de mooiste, ‘Nuovo Cinema Paradiso’ het meest succesvol. Laatstgenoemde film won zelfs een Oscar en leek daarmee de opmaat voor een succesvolle internationale carrière. Zover kwam het niet, gedeeltelijk door de geringe output van de regisseur en gedeeltelijk door de afnemende kwaliteit van diens films. Na zeven jaar stilte laat Tornatore eindelijk weer eens van zich horen, met een film die zeker niet briljant is maar wel weer perspectief biedt.

Anders dan in zijn vroegere werk laat Tornatore zich hier inspireren door de maatschappelijke actualiteit. ‘La Sconosciuta’ laat niet alleen de uitwassen zien van de hedendaagse seksindustrie (scènes die soms doen denken aan Teresa Villaverde’s ‘Transe’), maar ook hoe Oost Europese dienstmeisjes door hun werkgevers worden behandeld alsof de negentiende eeuw opnieuw is begonnen.

Het actuele thema van moderne slavernij probeert Tornatore te integreren in een thrillerachtig verhaal. Hoewel aan die opzet niets mankeert, schort er het nodige aan de uitwerking. Het complexe verhaal is zowel de kracht van de film als diens zwakte. Omdat je als kijker tot het einde niet weet hoe de Oekraïense vork precies in de steel zit, blijf je steeds nieuwsgierig naar hoe dit allemaal gaat eindigen. Helaas is het verhaal zelf een rommeltje. Teveel gebeurtenissen berusten op toeval, teveel vragen blijven onbeantwoord, teveel onzinnige acties worden ondernomen om het verhaal niet te laten stranden.

Ander probleem is dat Tornatore geen maat weet te houden. De regisseur was al nooit iemand van het subtiele gebaar, maar hier gaat hij wel erg vaak over the top. Sommige gewelddadige scènes zijn van zichzelf al zo heftig, dat al die lichtflitsen en heftige muziek echt niet meer nodig zijn. De opvallend aanwezige score, van maestro Morricone nog wel, vormt daarbij een opdringerige en soms ronduit lelijke begeleiding. Bovendien gebeurt er veel te veel, met veel te veel mensen, in veel te korte tijd.

Toch kent ‘La Sconosciuta’ ook nog wel de nodige positieve elementen. Vooral de bizarre, achteraf begrijpelijke, weerbaarheidstrainingen die Irina geeft aan de jonge Tea, zijn prachtig in hun grimmige intensiteit. Ook zijn er scènes die pas na afloop hun betekenis prijsgeven, als je weet wat de werkelijke geschiedenis van Irina is en wat haar verborgen agenda precies inhoudt. Die betekenis achteraf zorgt er voor dat je als kijker niet alleen de missers ziet in het script maar ook de slimmigheidjes.

Hoewel Tornatore met ‘La Sconosciuta’ lang niet het niveau haalt van zijn vroegere werk, is het prettig om te zien dat hij de nostalgie van weleer heeft ingeruild voor een betrokken visie op hedendaagse misstanden. Ook het idee om die thematiek in het potentieel aantrekkelijke format van een thriller te gieten, is voor herhaling vatbaar. Een coherenter en minder complex script en een beetje meer subtiliteit is dan eigenlijk alles wat nog ontbreekt. Tornatore schrijven we dus voorlopig nog niet af.

Henny Wouters

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 6 september 2007