Last Tango In Paris – Ultimo tango a Parigi (1972)

Regie: Bernardo Bertolucci | 136 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Marlon Brando, Maria Schneider, Jean-Pierre Léaud, Maria Michi, Giovanna Galletti, Gitt Magrini, Catherine Allégret, Luce Marqueand, Marie-Hélène Breillat, Catherine Breillat, Massimo Girotti

Naar het verhaal luidt is ‘Last Tango In Paris’ gebaseerd op een fantasie van een jonge Bertolucci, die een vrouw zag lopen op straat en fantaseerde over seks met haar, terwijl hij haar niet kende. Even controversieel, schaamteloos en menselijk is het cinematische resultaat; een erotische film waarin Marlon Brando een waanzinnige acteerprestatie levert te midden van schitterende beelden en een tussen hulpeloos en intrige wisselende Maria Schneider.

(Film)geschiedenis laat zich zelden losschrijven van controverse, en ook bij ‘Last Tango In Paris’ waren er talloze protesten, verbanningen en werd er zelfs met een bommelding geprobeerd de vertoning stop te zetten. Bertolucci zelf werd in thuisland Italië obsceniteiten verweten, waarna hij een voorwaardelijke celstraf van vier maanden tegemoet zag komen. Aan de andere kant waren er de critici die overdonderd waren en naar verluidt kwam een verbijsterde Robert Altman uit de screening, zeggend nooit meer een film te maken (waar hij zich overigens niet aan hield).

Het meesterwerk van Bertolucci is niet los te zien van zijn omstreden scènes, maar dit hoeft ook niet. Zij vinden samen met de dramatische momenten, prachtige muziek en het stilistische camerawerk een geheel als meer dan de som der delen. ‘Last Tango In Paris’ is alles wat film moet zijn; cinema die ten volle zijn eigen medium benut, en daardoor de andere media overheerst.

Het briljante script – geen van de karakters laat zich makkelijk verklaren – liet zien dat geen onderwerp te klein was voor de Italiaan, die in de komende jaren nog klassiekers als ‘1900’ en ‘The Last Emperor’ zou maken, al blijft ‘Last Tango’ het hoogtepunt. Zoals criticus Pauline Kael van de New York Times al schreef: ‘Dit is de film waar mensen over zullen discussiëren voor zolang er film bestaat.’

Luuk Imhann

Waardering: 5

Bioscooprelease: 29 maart 1973