Layla M. (2016)

Regie: Mijke de Jong | 97 minuten | drama | Acteurs: Nora El Koussour, Ilias Addab

Ook gewone meisjes kunnen radicaliseren. De naamgever in ‘Layla M’ groeit van een rebelse tiener uit tot de trouwe echtgenote van een Jihadstrijder. Hoewel dat vrouwelijk perspectief beslist interessant is, loopt de film toch in enkele valkuilen die het verhaal geen goed doen. Het is te danken aan regisseur Mijke de Jong dat ‘Layla M’ desondanks overeind blijft.

De gang van onschuldige rebellie naar de samenspanning met terroristische krachten krijgt in ‘Layla M’ een lineaire uitvoering. Hoe scholier Layla tot haar ideeën is gekomen, wordt echter niet helemaal duidelijk. Als ‘Layla M’ begint, is haar ontwikkeling al in volle gang. Stiekem spreekt ze af met lotgenoten, die net als zij op zoek zijn naar verandering. Ze laat zich meeslepen door opruiende haat preken op het internet. En ze laat zich fotograferen in nikab, als reactie op een dreigend boerkaverbod.

Evenwel lijken die eerste stappen op het subversieve pad vooral gericht tegen haar vader. Want tegelijkertijd is Layla een doodnormaal meisje dat keet met vriendinnen, haar talentvolle broertje bijstaat op het voetbalveld en met een typische Amsterdamse branie omgaat met de jongens uit de buurt. De puberlijke aanvaringen met haar vader werken niettemin als een rode lap op een stier. Het extremisme slaat welhaast onvermijdelijk toe.

Desondanks zijn die karakterbepalingen extern van aard. Doordat niet precies duidelijk wordt hoe het allemaal zo gekomen is, krijgt de toeschouwer nooit helemaal toegang tot het meisje. Hoe interessant de insteek van ‘Layla M’ daardoor ook is, zonder grip krijgt de film weinig meerwaarde. Het ontmoeten van de verkeerde mensen en de discutabele Koran-interpretaties zijn niet afdoende om haar opvattingen te verklaren. Layla radicaliseert uiteindelijk vooral omdat het zo geschreven staat. Daarbij komt dat haar karakter al vanaf de openingsscène vaststaat. Het gaat dan meer om de uitkomst dan om het proces. Dat gebrek aan geestelijk inzicht, persoonlijk conflict en nuance is jammer. Want precies daar zou ‘Layla M’ zich met haar vrouwelijk hoofdpersonage kunnen onderscheiden van andere verhalen over geradicaliseerde jongeren. Haar ommezwaai van branievolle puber naar passief Jihad-bruidje is bovendien wel heel makkelijk beschreven.

Regisseur De Jong maakt wat van die conceptuele afstandelijkheid goed door de camera constant dicht bij Layla te houden. In het overgrote deel van de film ziet de toeschouwer enkel de acties en reacties van het hoofdpersonage zelf. Samen met het voortreffelijke, charismatische acteerwerk van Layla-vertolker Nora El Koussour zorgt het ervoor dat je als toeschouwer niet helemaal langs de zijlijn staat.

Wouter Los

Waardering: 3

Bioscooprelease: 17 november 2016
VOD-release: 27 maart 2017
DVD-release: 27 maart 2017