Le moine (2011)

Regie: Dominik Moll | 101 minuten | thriller | Acteurs: Vincent Cassel, Geraldine Chaplin, Déborah François, Sergi López, Roxane Duran, Pep Tosar, Jordi Dauder, Rosa Renom, Ernst Umhauer, Jean-Charles Dumay, Pierre-Félix Gravière

Intrigerende thriller met een sterke hoofdrol van Vincent Cassel over een Spaanse monnik die zeer streng in de leer is, maar door de duivel ten val wordt gebracht. Veelbelovend van opzet, fraai vormgegeven en vol symboliek, slaagt ‘Le moine’ er uiteindelijk niet in om een klassieker in zijn genre te worden. Sterker nog, de film stelt vooral in het laatste deel behoorlijk teleur.

Gebaseerd op de klassieke “gothic novel” van Matthew Gregory Lewis uit 1796, vertelt ‘Le moine’ het verhaal van Ambrosio, die als baby wordt achtergelaten bij een Capucijner klooster, net buiten Madrid. De vondeling wordt in hun midden opgenomen, ondanks aarzelingen van een aantal monniken vanwege de grote moedervlek op zijn schouder, die lijkt op een hand en door hen wordt gezien als een teken van de duivel. Ambrosio wordt vooral onder de hoede genomen van de abt, Miguel (Jordi Dauder) en groeit op tot een strenge, zeer rechtlijnige monnik. Zijn preken zijn beroemd in de wijde omgeving en zijn minachting voor hen die niet bestand zijn tegen de verlokkingen van de duivel is overduidelijk.

Hoogmoed is in elk geval één zonde waaraan Ambrosio zich schuldig maakt, maar de duivel neemt daar geen genoegen mee. Cassel zet wederom een topprestatie neer als Ambrosio. Getooid een korte baard heeft Cassel hier een gebeeldhouwde kop, die schijnbaar onbewogen de vreselijkste zonden aanhoort van degenen die bij hem komen biechten. Eén van hen is een man die weinig berouw lijkt te hebben dat hij zijn jonge nichtje misbruikt. Die rol wordt gespeeld door de altijd fantastische Sergi López, die op de aftiteling vermeld staat als “le débauché” wat vertaald kan worden als de losbandige of de verdorvene.

Ambrosio’s populariteit onder de bevolking lijkt hem allemaal niet te raken. De vergelijking met een hedendaagse popster ligt voor de hand, want zo wordt Ambrosio wel beschouwd door de non Agnes (Roxane Duran). Helaas voor haar vindt hij een briefje van haar geheime minnaar en zonder zich verder om haar te bekommeren, levert hij haar uit aan moeder overste (Geraldine Chaplin), waarna Agnes en haar ongeboren kind een vreselijk lot wacht.

Regisseur Dominik Moll houdt zich lange tijd behoorlijk goed – enkele wijzigingen of weglatingen daargelaten – aan de oorspronkelijke tekst van Lewis’ boek. Waar de roman destijds uitermate schokkend was, is het hedendaagse (film)publiek wel het één en ander gewend. Het voornaamste probleem is dat Moll er niet in slaagt om de kijker volledig mee te voeren naar eind 16e eeuw. Toch weet hij wel sfeer op te roepen en vanaf het begin laat hij vragen rijzen: waarom wordt Ambrosio soms gepijnigd door enorme hoofdpijnen, waarom zijn de andere monniken ook een beetje bang voor hem, wat betekenen zijn dromen – overbelicht en met sterke kleuren gefilmd – waarin hij een dame met een rode mantel ziet bidden?

Vol met gotische symboliek weet Moll een onheilspellende atmosfeer op te roepen en de bekende horror/thriller elementen op effectieve wijze in te zetten. Ondersteund door het fraaie camerawerk van Patrick Blossier, die ons meevoert door het droge landschap van Castilië (de film werd opgenomen in en rond Madrid, waar de roman zich eveneens afspeelde) en de verlaten gangen van het klooster, waar iedere schaduw een bedreiging kan verbergen.

Moll leidt de kijker stapje voor stapje mee naar Ambrosio’s onvermijdelijke ondergang. Die wordt ingeluid als er een mysterieuze jongen in het klooster verschijnt, Valerio genaamd, die zo verminkt is door een brand, dat hij een masker draagt. Valerio wil als novice toetreden tot het klooster en bouwt al snel een bijzondere band met Ambrosio op, mede omdat hij de migraine van de monnik door aanraking weg kan nemen. Eén van Ambrosio’s bewonderaars is de jonge Antonia (Joséphine Japy), een jonge vrouw uit een gegoede familie die in de ban is geraakt van zijn preken. De edelman Lorenzo (Frédéric Noaille) is gevallen voor haar schoonheid en wil met haar trouwen. Antonia’s moeder Elvire (Catherine Mouchet in een goede rol) heeft zo haar bedenkingen en als haar gezondheid verder achteruit gaat, wordt Ambrosio ingeschakeld om Elvire’s zielenood te ledigen. Ambrosio ontdekt dan dat Antonia de dame met de rode mantel is uit zijn dromen. Daarmee zijn alle schaakstukken op het bord gezet en begint het spel om Ambrosio’s ziel.

Op dat moment gaat het echter mis, ondanks de goede acteerprestaties van de cast. Moll slaagt er niet in om de val van Ambrosio overtuigend in beeld te brengen. De overgang is simpelweg te groot en gaat te makkelijk. Aan Cassel ligt het niet, maar het is te ongeloofwaardig dat er bij Ambrosio niet eerder een lampje is gaan branden dat er mogelijk iets niet helemaal in de haak is. Door deze ernstige tekortkoming hinkt en strompelt ‘Le Moine’ naar het onvermijdelijke einde toe.

Hans Geurts

Waardering: 3

Bioscooprelease: 1 september 2011
DVD-release: 22 november 2011