Le rouge et le noir (1997)

Regie: Jean-Daniel Verhaeghe | 200 minuten | drama, avontuur, romantiek | Acteurs: Kim Rossi Stuart, Carole Bouquet, Judith Godrèche, Claude Rich, Bernard Verley, Constanze Engelbrecht, Francesco Acquaroli, Maurice Garrel, Rüdiger Vogler, Claudine Auger, Pierre Vernier, Camille Verhaeghe, Arthur Gouye

Regisseur Jean-Daniel Verhaeghe’s ‘Le rouge et le noir’ is de derde Franstalige bewerking van het gelijknamige boek van Stendhal. De andere versies stammen uit 1954 en 1961. En in 1993 maakte de BBC een Engelstalige miniserie. Helemaal fictief kun je ‘Le Rouge et Le Noir’ niet noemen. Schrijver Stendhal – echte naam Marie-Henri Beyle – baseerde zijn roman op een nieuwsbericht uit de ‘Gazette des Tribunaux’ over arbeider Antoine Berthet die bij de familie Michoud lesgaf aan de kinderen en een relatie onderhield met de moeder, met alle gevolgen van dien. De titel ‘Le rouge et le noir’ (‘Het rood en het zwart’), kun je tweeledig opvatten. Het kan refereren aan de rode kleur van de legerjasjes en de zwarte kleur van de priesterkledij. Hoofdpersoon Julien Sorel voelt zich namelijk tot beide werelden aangetrokken. Maar rood is ook de kleur van de liefde en zwart de kleur van de dood.

In ‘Le rouge et le noir’ leer je snel dat Julien thuis niet geliefd is. Zijn twee broers storten gelijk op hem wanneer vader het zaagwerk achterlaat om burgemeester de Rênal te ontvangen. De oudere broers lijken in het niets op de rustige en stille Julien, die geen passie voelt voor het timmermansbestaan. Vader Sorel prijst zijn jongste zoon aan bij de burgervader vanwege Juliens uitstekende kennis van Latijn. Julien ambieert namelijk een leven in de seminarie. Van pastoor Chélian (Maurice Garrel) krijgt hij les in Latijn en andere zaken. Maar Chélian twijfelt lichtelijk aan het doorzettingsvermogen van zijn pupil voor een kerkelijke functie. Toch blijft zijn pupil volhardend “ja” antwoorden op Chélians vragen.

Ondanks dat Julien de elite veracht, gaat hij in de kost bij de burgemeester om diens zoon Stanislas (Arthur Gouye) Latijn te doceren. De achttienjarige leraar kan goed opschieten met zijn leerling. De burgemeestersvrouw, Louise de Rênal is onder de indruk van de welopgevoede timmermanszoon die veel meer in zijn mars heeft dan zijn achtergrond doet vermoeden. Ook huismeid Elisa (Camille Verhaeghe) is onder de indruk en wil graag met hem trouwen. Wanneer Julien Elisa’s voorstel negatief beantwoordt, begint Louise meer hoop te koesteren dat de jonge leraar iets voelt voor haar. Het zet een reeks gebeurtenissen op gang waarvan Julien de gevolgen van onderschat… Acteur Kim Rossi Stuart imponeert met zijn vertolking als Julien Sorel. De acteur weet prima de diverse lagen van het karakter te vertolken. Zo lijkt Julien op het eerste gezicht een naïeve timmermanszoon en gedraagt hij zich ietwat houterig in het huishouden van de Rênal. Maar zodra meer van het verhaal ontvouwt, laat Rossi Stuart zien wat hij als acteur waard is. De scènes die na 200 minuten blijven hangen, zijn vooral die waarin Rossi Stuart met Carole Bouquet (Louise) speelt, zoals de opmaat naar een verboden romance met de vrouw des huizes en wanneer beide partijen aan hun gevoelens toegeven. De liefde tussen de beide karakters weten Bouquet en Rossi Stuart ‘knetterend’ op het scherm tot leven te brengen. Je kunt echt uit Rossi Stuarts’ ogen de passie af lezen, evenals bij Bouquet. Judith Godrèche is eveneens sterk in haar rol als Mathilde de la Môle. De buien die de markiesdochter heeft, vertolkt Godrèche zeer bedreven. Ook tussen haar en Rossi Stuart is de chemie aanwezig, weliswaar van een totaal ander kaliber. Godrèches spel heeft meer de overhand wat prima overeenkomt met de verhaallijn; Mathilde is ook dominerend.

‘Le rouge et le noir’ valt te omschrijven als een film waarin hartstocht hoogtij viert. Een mierzoet tussendoortje is het allerminst. Daar is het verhaal toch te zwaar voor. Het handelt bijvoorbeeld ook over de onrechtvaardige kansen die je als iemand van het platteland hebt ten opzichte van iemand uit een beter milieu. ‘Le Rouge et le Noir’ kun je opdelen in vier stukken; de periode waarin Julien werkt bij het gezin de Rênal, Juliens verblijf in de seminarie, Julien’s betrekking als secretaris bij Markies de la Môle (Claude Rich) en tot slot de periode daarna, waarvan een beschrijving de pret zal bederven.

Het verhaal van ‘Le rouge et le noir’ over de timmermanszoon met hoge aspiraties, is er een van het soort dat zich in je geheugen grift. Deze uitwerking is vooral te danken aan het sublieme acteerwerk van Kim Rossi Stuart, Carole Bouquet en Judith Godrèche. Daarbij zijn de kostuums en de filmlocaties ook van een superieure kwaliteit.

Ans Wijngaarden