Lebenspornografie – Life Pornography (2003)

Regie: Edwin Brienen | 89 minuten | drama | Acteurs: Esther Eva Verkaaik, Eva Dorrepaal, Nicole Ohliger, Peter Post, Onno Meijer, Peter Kern, Marjol Flore, Tom de Ket, Saskia Winkelaar, Edwin Brienen, Andreas Scharfenberg, Jean-Louis Costes, Mickey, Zbigniew Czauz, Cathèrine, Rachel de Joode, Björn Lehmann, Ruud Matthijssen, Gunnar Smitt, Tristan

Buitenissige en bizarre film van regisseur Edwin Brienen vol met expliciete seksuele uitspattingen en filosofische monologen, die vaak hol klinken en prententieus overkomen. Brienen, een voormalige VPRO-presentator, die psychologie en filosofie studeerde, kiest controversiële thema’s, voortkomend uit een zeer zwatgallig wereldbeeld en maakt films vol nihilisme, neo-nazi’s en losbandige en losgeslagen types. De film opent met een duizelingwekkende montage van extreme beelden (waaronder penetratie) gelardeerd met rare podiumacts en schreeuwerige kreten, die iets over de samenleving menen te zeggen. Het is alsof je naar de koortsdromen van een krankzinnige zit te kijken. Uiteraard wordt er op gedragen toon bij verteld dat kunst bedoeld is om te provoceren en de ongemakkelijk kijkende toeschouwer dat maar moet accepteren en niet vast moet houden aan diens burgerlijke instelling.

Toegegeven, daar hebben de makers een punt, maar wanneer schiet provocatie zijn doel voorbij? En is provocatie in dit geval ook echt een middel om kwesties aan te orde te stellen of zaken te verduidelijken, of is de provacatie een doel op zich geworden? Als de plaats van de handeling zich naar Berlijn verplaatst, laat Brienen even wat zien van zijn talent als filmmaker: de starre beelden van de gebouwen in de Duitse hoofdstad en de ruwe cameravoering dragen een steentje bij aan de sfeer die hij lijkt te willen oproepen. Maar al gauw daalt Brienen letterlijk af in de duistere krochten van de stad, zoals hij er ook een genoegen in schept om diep in de verwrongen psyche van zijn hoofdrolspelers te duiken. In Berlijn komt het groepje, waaronder Brienen zelf, en zijn vaste actrices Eva Dorrepaal en Esther Eva Verkaaik, in aanraking met de Duitse eigenaar van groezelige nachtclub “Komet”. Deze Thorwald zit opgesloten in een nogal liefdeloos huwelijk en sluit zich maar wat al te graag aan bij de Nederlandse kunstenaars. Het groepje krijgt ruimte voor een verbazingwekkend slechte live-act, tevens beroerd in beeld gebracht, waar de honden geen brood van lusten en ook geen hond naar komt kijken, en iedereen raak nog verder in de put. Uiteraard is dit weer aanleiding voor enkele onverkwikkelijke scènes vol met (homo)seksuele escapades. Wat Brienen hiermee nu precies duidelijk wil maken, wordt nooit echt opgehelderd. De hoogdravende speeches wekken eigenlijk alleen maar irritatie op, omdat ze zo onecht en gespeeld zijn. Dan, als Deus ex Machina, duikt de Maagd Maria (Marjol Flore) op, maar in tegenstelling tot de gangbare theater-constructie om de Deus ex Machina in te zetten, leidt deze interventie niet tot een oplossing die de leden van de groep het grote geluk brengt. ‘Lebenspornografie’ is geen film die tot vrolijkheid stemt. Niet alleen door de inhoud (waaronder zoals gezegd onsmakelijke beelden van diverse geslachtsdelen) en het pseudo-intellectuele gewauwel dat Brienen zijn spelers in de mond legt, maar vooral ook vanwege de treurige en negatieve visie op mensen en hun relaties. Beter te verteren dan Brienen’s debuutfilm ‘Terrorama!’ maar zeker geen film die je gezien moet hebben.

Hans Geurts