Letter to Anna (2008)

Regie: Eric Bergkraut | 83 minuten | documentaire | Acteurs: Anna Politkovskaya, Vera Politkovskaya, Andrei Mironov, Yuri Chaika, Elena Kudimova, Dmitri Muratov, Ilya Politkovsky, Andrei Nekrasov, Elena Tregubova, Alexander Politkovsky, Boris Berezovsky, Sainap Gashayeva, Garry Kasparov

De Zwitserse documentairemaker Eric Bergkraut interviewde in 2004 de Russische journaliste Anna Politkovskaya. Zij was hét geweten in de oorlog die Rusland voert tegen de opstandige provincie Tsjetsjenië. Op 7 oktober 2006 werd Politkovskaya voor de lift van haar appartement vermoord. Alles wees erop dat de staat, in wiens ogen de journaliste een doorn was, hiervoor verantwoordelijk was. Bergkraut gooide zijn filmmateriaal om en diepte de zaak uit en sprak met de betrokkenen en familieleden van Politkovskaya. Zo ontstond de documentaire ‘Letter to Anna’.

De film begint akelig ironisch. We zien de in 2004 geïnterviewde Politkovskaya die antwoordt dat ze geluk heeft nog in leven te zijn. De vraag van Bergkraut was geen rare, aangezien de journaliste eerder dat jaar was vergiftigd. Dit terwijl zij op weg was te bemiddelen tussen Tsjetsjeense rebellen (die in het plaatsje Beslan een hele school gijzelde) en de Russische overheid. Het portret dat van Politkovskaya, mede door haar kinderen Vera en Ilya, wordt geschetst, is hartverscheurend: de rustige en bedachtzame vrouw met een uitzonderlijk rechtvaardigheidsgevoel, die wat zij deed als het enige logische zag, heeft nooit haar eerste kleinkind vast kunnen houden.

Politkovskaya schreef voor de ‘Novaya Gazyeta’, een van de schaarse onafhankelijke en kritische kranten in Rusland. De krant verloor eerder drie journalisten onder zeer dubieuze omstandigheden. Politkovskaya wist dat ze zich met haar aanhoudende kritiek op Ruslands houding tegenover Tsjetsjenië, op glad ijs begaf. Maar zoals haar collega Andre Mironov in de film laat weten schroomde Anna nergens voor. Ze had een onbreekbare wil en niemand kreeg haar sympathie cadeau.

In het begin van de documentaire confronteert Bergkraut de kijker met datgene waar de Russische journaliste zich zo hard voor maakte. We zien schokkende beelden van wagens vol Tsjetsjeense mannen die door het Russische leger worden gekleineerd en onteerd. We zien mensen treuren om het verlies van hun kinderen. Als de toon van de film is gezet, vervolgt Bergkraut met interessante interviews waar niemand een blad voor de mond neemt.

Ilya Politkovsky (Anna’s zoon), Garry Kasparov (oppositieleider in Rusland) en Boris Berezovsky (Russische zakenman) laten niet dóórschemeren dat de staat Rusland achter Politkovskaya’s dood zit, ze beschuldigen zelfs president Poetin er hoogstpersoonlijk van. Volgens Berezovsky is er namelijk in een dictatuur vermomd als democratie maar één persoon die belangrijke beslissingen neemt en dat is de hoogste in rang.

Later in de documentaire verslapt de spanning wat. Er komen minder vaak geïnterviewden aan bod en we zien veel inhoudloos beeldmateriaal van Politkovskaya tijdens haar oorspronkelijke documentaire uit 2004. Over het geheel is ‘Letter to Anna’ echter een confronterende en effectieve documentaire. In het streven even nobel te zijn als zijn protagonist faalt hij natuurlijk. Maar de film is gewetensvol, simpelweg omdat hij moet bestaan.

Redactie Cinemagazine

Waardering: 4