Leven op de Evenaar: Uitdaging van de Kou – Equator – Challenge of the Cold (2009)

Regie: Alison Ballance, Mark Ferns | 52 minuten | documentaire

‘De uitdaging van de kou’ is een aflevering van een in HD gefilmde natuurserie met de titel ‘Leven op de Evenaar’, die het zich aan de extreme weersomstandigheden in dit gebied aanpassende leven documenteert. ‘De kracht van de zon’ liet zien hoe in tropische omstandigheden levende dieren als apen, zeeolifanten, leeuwen, tijgers, maar ook door grote droogte naar lucht happende vissen, proberen te overleven.

‘De uitdaging van de kou’ laat planten en dieren zien die op grote hoogtes en in diepe wateren levende flora en fauna de harmonie in de natuur in stand houden. Wederom gefilmd in HD zorgt deze aflevering voor wonderlijke beelden en interessante wetenswaardigheden.  Te zien is ondermeer hoe op hoge, koude, bergtoppen groeiende bloemen voedsel bieden voor een speciale soort kolibrie, die op zijn beurt weer voor bestuiving zorgt. Eenzelfde symbiotische balans is terug te vinden onder water waar een gigantische klompvis bezaaid is met kleine, irritante parasitaire visjes, maar deze van zich af laat eten door grotere vissen. Interessant is om te leren over de voortplantingsmethoden van koralen, die voor nieuwe soorten of nakomelingen zorgen met behulp van de zon en een speciale plantensoort. Ongelooflijk is het om te zien hoe een zeeleguaan zijn skelet kan verkleinen om minder energie nodig te hebben tijdens extreme koude, en hoe hij lange tijd onder water kan zwemmen met zijn vreemde zijwaartse zwemslag, waarbij de poten langs zijn lichaam heen en weer wiegen. Het is een bijzonder gezicht om hem zien rond te bewegen en zich op de bodem zien rond te lopen met behulp van zijn scherpe klauwen. Niet minder verbazingwekkend is het om te vernemen dat een lipvis van geslacht kan veranderen. Wat eerst nog een groen vrouwtje was, is nu een blauw mannetje, wordt de kijker vertelt wanneer de vis voorbijschiet.

Dit alles gebeurt om te kunnen overleven in een bepaalde omgeving of onder bepaalde weersomstandigheden. Dit Darwinistische gegeven van de “survival of the fittest” is uiterst wonderlijk om in de praktijk in actie te kunnen zien.  Net als bij de aflevering ‘De Kracht van de Zon’ het geval was, zou je als kijker ook hier wensen dat er bij sommige planten, dieren, of gedragingen wat langer stil zou worden gestaan, maar tegelijkertijd is er nu natuurlijk meer ruimte voor verscheidenheid. Het is een keuze die moet worden gemaakt. In ieder geval geldt nu ook dat de materie fascinerend is en de HD-beelden (vooral op blu-ray) vaak adembenemend zijn.

Bart Rietvink