Lola (2009)

Regie: Brillante Mendoza | 110 minuten | drama | Acteurs: Anita Linda, Rustica Carpio, Tanya Gomez, Jhong Hilario, Ketchup Eusebio, Benjie Filomeno

Lola betekent oma op een liefhebbende manier in het Tagalog, de taal die in de Filipijnen word gesproken. De speelfilm ‘Lola’ van Brillante Mendoza gaat over maar liefst twee grootmoeders, die elkaar bij aanvang van het verhaal niet kennen, maar wiens niet zo heel erg van elkaar verschillende levens door een daad van zinloos geweld elkaar raken en uiteindelijk beïnvloeden.

Het waait en het regent hard. In deze barre weersomstandigheden zien we oma Sepa met haar achterkleinzoon door de sloppenwijken van Manila lopen. Het tweetal komt uiteindelijk bij een brug aan waar oma Sepa na veel pogingen een kaars weet aan te steken. “Wat doen jullie hier?” vraagt een van de kinderen die er aan het spelen is. “Mijn oom is hier gisteren neergestoken,” vertelt het jochie achteloos. Oma Sepa probeert daarna samen met haar dochter de begrafenis te regelen. De zakelijke begrafenisondernemer laat haar een verzameling kisten zien, die misschien wel veertig keer boven het bedrag uitkomen dat de familie op kan hoesten. Desondanks doet ze een aanbetaling van 2000 peso’s. Pas wanneer ze per ongeluk het lichaam van haar kleinzoon ziet, breekt er iets in haar. De volgende stop is het werk van haar vermoorde kleinzoon: wellicht dat die financieel bij kunnen springen? Op het politiebureau wil ze aangifte van moord doen, maar de zaak blijkt al bekend. De vermoedelijke dader is gepakt en zit in voorlopige hechtenis. Oma Sepa mist de oma van deze Matteo op een haar na: oma Puring is namelijk ook naar het bureau gekomen om haar kleinzoon te bezoeken en hem eten te geven. “Hij zal wel honger hebben, hij heeft sinds vanochtend niets meer gegeten.” Dat hij voor moord is opgepakt, kan zij in eerste instantie niet geloven.

Vanaf dat moment volgen we oma Puring in haar pogingen haar kleinzoon vrij te krijgen. Ze wil niet dat hij wegkwijnt achter de tralies en zet alles op alles om Matteo’s losgeld te kunnen betalen, en later, als blijkt dat een moordenaar niet met losgeld vrij is te krijgen om de op handen zijnde rechtszaak onderling te settelen. En daarvoor gaat ze ver: niet alleen wil ze haar huis in onderpand geven, ook onderneemt ze een lange reis naar een zus die ze vervolgens een leugen op de mouw speldt om geld te lenen. Ze keert onverrichter zake terug: maar wel met een paar geslachte eenden, een tas vol eendeneieren, aardappels en bonen, die ze op de terugweg al weer probeert te verkopen aan voorbijgangers.

Mendoza’s film bestaat uit lang uitgerekte scènes, waarin de Filipijnse cineast ruim de tijd neemt voor het documenteren van de handelingen van zijn twee protagonisten. Hij schetst zo een prachtig en aangrijpend beeld van het gevecht dat twee familiehoofden moeten leveren om hun familie te redden in een maatschappij waar alles tegen hen werkt. Het is een genot om de twee aandoenlijke oude dametjes aan het werk te zien: zij zijn volkomen naturel (maar desondanks hebben de actrices beide al een flinke staat van dienst opgebouwd in de filmindustrie). Beide grootmoeders moeten vechten tegen het oneerlijke rechtssysteem, wat op alle fronten blijkt te falen: getuige de mensonterende situatie waarin oma Sepa terecht komt als zij op zoek gaat naar een openbaar toilet in het rechtsgebouw vlak voor de zaak begint. Overleven is de enige doelstelling, en het liefst met een beetje geluk en fatsoen, al is dat laatste niet makkelijk als je bij je in de buurt moet collecteren voor een bijdrage in de begrafeniskosten. Mendoza’s grauwe, onopgesmukte filmstijl moet je wel liggen, maar wanneer je ervoor openstaat iets te investeren in een filmervaring, zul je ‘Lola’ nooit vergeten.

Monica Meijer

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 18 november 2010
DVD-release: 16 oktober 2012