Los bastardos (2008)
Regie: Amat Escalante | 90 minuten | drama, thriller, misdaad | Acteurs: Jesus Moises Rodriguez, Rubén Sosa, Nina Zavarin, Kenny Johnston, Aron Briggs, Trevor Glen Campbell, Eric Fettes
De Mexicaanse regisseur Amat Escalante leerde het vak van zijn mentor, Carlos Reygadas. Met zijn steun kon de talentvolle Escalante in 2002 debuteren met de korte film ‘Amarrados’ (2002) en forceerde hij een doorbraak met zijn eerste speelfilm, ‘Sangre’ (2005). Die laatste film leverde hem direct de FIPRESCI-prijs (uitgereikt door de internationale filmpers) op bij het onderdeel Un Certain Regard op het filmfestival van Cannes. Hoewel Escalante inmiddels op eigen benen staat, kijkt Reygadas ook bij zijn tweede speelfilm, ‘Los Bastardos’ (2008) nog over zijn schouder mee (als producent). Hoewel hij zelf anders beweert, lijkt de jonge filmmaker (geboren in 1979) zich te hebben laten inspireren door Michael Haneke. ‘Los Bastardos’ heeft veel weg van diens films ‘Funny Games’ (1997) en ‘Caché’ (2005), zeker wat betreft de spanningsopbouw en de onvermijdelijke mokerslag die aan het einde van de film wordt uitgedeeld en die nog lang nadreunt.
De film volgt twee illegale Mexicanen – de jonge Fausto (Rubén Sosa) en zijn wat oudere broer Jesús (Jesus Moises Rodriguez) – die in zuidelijk Californië eeuwig op zoek zijn naar werk. Op een afgesproken plaats wachten ze met hun lotgenoten tot een Amerikaan ze op komt halen voor zware, slecht betaalde klussen. Maar die uitbuiting lijkt hen niet te deren. Deze mannen zijn bereid alles te doen voor geld. Dat blijkt wel wanneer ze een geheime job hebben aangenomen waar ze niet met de andere illegale Mexicanen over willen praten. Als de dagtaak er voor de meesten op zit, maken Fausto en Jesús zich op voor hun grote klus: een Amerikaanse man heeft hen opdracht gegeven zijn vrouw Karen (Nina Zavarin) om te brengen. Deze Karen heeft zo haar eigen sores. Haar tienerzoon Trevor (Trevor Glen Campbell) negeert haar volledig en vlucht na de verplichte drie happen aan de eettafel snel naar z’n vrienden. Karen beschuldigt Trevor ervan drugs te gebruiken, maar zodra hij de deur uit is grijpt ze zelf naar de verdovende middelen. Uitgeteld ploft ze neer op de bank, waar ze weg dommelt. Dan wordt ze plotseling wakker: Fausto en Jesús zijn haar huis binnengedrongen…
Amat Escalante houdt – net als Haneke – van lange, stille shots, waarmee hij de kijker in zijn film probeert te trekken. ‘Los Bastardos’ opent met precies zo’n shot; pas na enkele minuten komt de camera voor het eerst in beweging, waarna de openingscredits plotseling en met veel bombarie op ons af worden gevuurd. De toon is gezet. De stilte en leegte die de regisseur met zijn opening oproept intrigeert. Hij werkt toe naar een onvermijdelijke, zeer gewelddadige climax maar bouwt de spanning bijzonder subtiel op. Je wéét dat er wat gruwelijks staat te gebeuren, maar hoe, wanneer en waarom blijft tot kort voor de aftiteling de grote vraag. Escalante zet ons in het begin zelfs op het verkeerde been, door ons te doen geloven dat we naar een film kijken die ons meetrekken in de onmenselijke omstandigheden waarin de illegale Mexicanen aan de kost proberen te komen en snijdt hij zelfs het thema racisme aan. Door toe te werken naar een gewelddadige climax verschuift hij het accent van zijn film echter waardoor de nadruk meer op het shockerende aspect komt te liggen.
En juist daar gaat Escalante de fout in. Hij heeft te veel naar andere regisseurs gekeken en probeert hen na te doen, terwijl hij beter bij zichzelf en zijn eigen stijl had kunnen blijven. Het sterkste deel van ‘Los Bastardos’ is het eerste deel, waarin we ons focussen op de illegale Mexicanen en hun struggle to survive. Zodra het verscheurde Amerikaanse gezin om de hoek komt kijken, verliest de kijker een deel van zijn interesse. Als moeders dan ook nog naar de drugs van haar zoon grijpt, vraag je je vertwijfeld af waar dit heen moet. Gelukkig trekt Escalante met zijn rauwe, gewelddadige en onvergetelijke climax nog wel het een en ander recht, maar toch bekruipt je het gevoel dat er meer in had gezeten. ‘Los Bastardos’, waarin overigens sterk geacteerd wordt door (relatief) onbekende acteurs, moet het dan ook vooral hebben van zijn visuele pracht (de lange shots zijn werkelijk adembenemend). De film leunt sterk op zijn shockerende einde, die absoluut indruk maakt als een van de meest gewelddadige slotakkoorden van de afgelopen jaren.
Maar zo’n heftige mokerslag is lang zo origineel niet (meer). Tijdens het kijken naar ‘Los Bastardos’ bekruipt je constant het idee dat je het allemaal al eens eerder hebt gezien. Escalantes tweede speelfilm is zeker niet slecht, maar laat zijn publiek jammer genoeg met een onbevredigend gevoel achter. Er had veel meer ingezeten…
Patricia Smagge