Lucia de B. (2014)

Regie: Paula van der Oest | 97 minuten | drama, misdaad, biografie | Acteurs: Ariane Schluter, Annet Malherbe, Sallie Harmsen, Barry Atsma, Fedja van Huêt, Marwan Kenzari, Fockeline Ouwerkerk, Marcel Musters, Reinout Bussemaker, Bas Keijzer, Jochum ter Haaf, Amanda Ooms, Isis Cabolet, Ronald Top

Met ‘Lucia de B.’, de verfilming van één van de grootste gerechtelijke dwalingen van ons land, heeft regisseuse Paula van der Oest een pijnlijke zenuw van het Nederlandse rechtssysteem blootgelegd. Bij de meeste mensen staat de naam Lucia de B. nog redelijk vers in het geheugen. De verpleegster die elf jaar geleden tot levenslang werd veroordeeld omdat zij verantwoordelijk zou zijn voor de onnatuurlijke dood van een aantal van haar patiënten, is in 2010 vrijgesproken. Hoe kan een onschuldige vrouw ruim zes jaar vast zitten voor misdaden die slechts gebaseerd waren op aannames en roddels? De waarheid van deze ernstige justitiële misser komt aan het oppervlak in het Nederlandse filmdrama ‘Lucia de B.’.

Tijdens haar avonddienst draagt Lucia de Berk de zorg voor Timo, een pasgeboren kind met grote gezondheidsproblemen. Als de toestand van de baby opeens verslechtert, wordt Dr. Kobus, het hoofd van de afdeling, opgepiept van een feest. Duidelijk ongeconcentreerd verklaart de leidinggevende het kind stabiel en ze keert terug naar haar feest.

De diagnose is foutief, want Timo overlijdt enkele uren later. Helaas voor Lucia is dit inmiddels het zoveelste incident met dodelijke afloop waarbij zij aanwezig was en het ziekenhuis doet argwanend aangifte tegen De Berk. Baby Timo zou zijn gestorven aan een digoxine vergiftiging door het toedoen van de verpleegster, maar de patholoog anatoom vindt geen prikgaatjes op het kindje. Op basis van schakelbewijs, aannames en roddels wordt Lucia gearresteerd en ondervraagd. Haar traumatische jeugd waarbij ze als tiener tot prostitutie werd gedwongen, wordt ook aangehaald als facet van haar mentale gesteldheid. Er worden zeven moorden met haar in verband gebracht en de “Engel des Doods” wordt veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

Deze wending zit Judith Jansen, de nieuwe parketsecretatesse op het OM, niet lekker. Ze is zelf bij de arrestatie van Lucia betrokken geweest, maar een onderbuikgevoel bekruipt haar. Ze vertelt haar twijfels aan Ernestine Johansson, haar baas en de Officier van Justitie. Deze is op haar beurt niet gecharmeerd van Judiths graafwerk en ze stelt haar op non-actief. Judith is niet voor één gat te vangen en zet haar onderzoek in de coulissen voort. Ondertussen laat de dappere advocaat van De Berk het er niet bij zitten en hij tekent Hoger Beroep aan. Dat verzoek escaleert want de rechtbank verlaagt de straf niet en voegt er zelfs TBS aan toe. Maar als Lucia onomstotelijk verantwoordelijk is voor de dood van de pasboren baby, waarom heeft het OM vlak voor de uitspraak van het Hoger Beroep een tweede digoxine test op het overleden kindje laten uitvoeren? Deze vraagt houdt klokkenluider Judith in haar greep en ze rust niet voor ze de schokkende waarheid aan het licht krijgt.

Waargebeurde verfilmingen komen meestal hard aan, omdat men het verhaal destijds scherp gevolgd heeft in het nieuws en media. Het volk denkt het het zijne van en iedereen vormt een mening. Hoe zwaar weegt een aanname? Waar rook is, is vuur. Onschuld platgetrapt door roddels. Deze loodzware rol drukt op de schouders van Ariane Schluter (‘De marathon’). Ze vertaalt de Rotterdamse Lucia de Berk in een halsstarrige en eenvoudige vrouw die van misdaadboeken en tarotkaarten houdt. En dat doet ze niet onverdienstelijk. Ook het medeleven van haar advocaat, gespeeld door Fedja van Huêt, voelt oprecht en gedreven aan. Het nijpt eerder bij de rest van de acteurs die de film niet de gelaagdheid geven die het zou moeten krijgen.

Het personage van de struise Officier van Justitie is in handen van Annet Malherbe. Vruchteloos probeert ze ijskoud en keihard over te komen, maar ze slaagt er niet in om de kijker te overtuigen van haar tunnelvisie. Haar secretaresse Judith is een bijdrage van Sallie Harmsen. Met name haar prestaties als ze tijdens een receptie haar meerderen een plan hoort smeden, zijn ondermaats, evenals de knullige diefstal van het uiteindelijk vrijpleitende bewijs. Een hoeksteen van de film wordt hiermee niet uitgediept.

Barry Atsma is als ziekenhuisdirecteur niet op zijn plaats. De bijrol biedt hem geen uitdaging en dat is merkbaar. De keuze voor Atsma lijkt eerder een marketingtruc, namelijk die van een mooie man op de filmposter. Paula van der Oest had beter een zwaargewicht als Peter Blok of Pierre Bokma kunnen casten om er wat meer menselijkheid in te leggen.

Afgezien van het vlakke acteerwerk, boeit het waargebeurde verhaal van de verpleegster genoeg om je ook na de film te intrigeren met de vraag: wat als je op het verkeerde moment op de verkeerde plek bent en slachtoffer wordt van een hetze van aannames, vriendjespolitiek en tunnelvisie?

Lisette van der Meij

Waardering: 3

Bioscooprelease: 3 april 2014
VOD-release: 28 augustus 2014
DVD- en blu-ray-release: 28 augustus 2014