Made in Dagenham (2010)

Regie: Nigel Cole | 113 minuten | biografie, drama, komedie, geschiedenis | Acteurs: Sally Hawkins, Andrea Riseborough, Jaime Winstone, Lorraine Stanley, Nicola Duffett, Geraldine James, Bob Hoskins, Matthew Aubrey, Daniel Mays, Roger Lloyd-Pack, Phil Cornwell, Karen Seacombe, Thomas Arnold, Sian Scott, Robbie Kay, Miranda Richardson

‘Made in Dagenham’ is gebaseerd op echte gebeurtenissen uit 1968. De Ford fabriek in Dagenham is een enorme fabriek, Ford heeft daar 55.000 werknemers. De mannen produceren auto’s in een moderne fabriekshal. Er zijn 187 vrouwelijke arbeiders achter de naaimachine die de bekleding van de stoelen in elkaar naaien. Hun werkomstandigheden zijn slecht: een tochtende en lekkende oude fabriekshal die zomers bloedheet is. Discriminatie ook in de beloning: mannen krijgen in de fabriek voor vergelijkbaar werk meer betaald. Als de vrouwen na een protest als ‘ongeschoold’ worden gekwalificeerd, ontstaat een arbeidsconflict. Zij gaan staken tegen de ongelijke lonen van mannen en vrouwen.

Een 24-uurs staking volgt, gesteund door hun vakbondsbestuurder in de fabriek. De mannen in de fabriek vinden het wel leuk dat de vrouwen ook eens actie voeren en moedigen hen aan. Het lijkt daarmee een leuke eenmalige actie te zijn die, zo verwacht de bedrijfsleiding, snel over zal waaien. Albert, hun oprechte plaatselijke vakbondsman, spoort de vrouwen echter aan door te gaan en te strijden voor gelijk loon tussen mannen en vrouwen. Rita, tot dan toe een gewone huisvrouw zonder bijzondere politieke ambities, raakt verontwaardigd door een dreigbrief van de bedrijfsleiding. Het vuur laait op, een staking zet dan alle naaimachines langer stil.

Een amusante strijd, volgt die op sympathieke wijze laat zien hoe dergelijke conflicten soms achter de schermen worden afgehandeld. De hoge vakbondsbonzen in Londen die met de top van Ford onderhandelen hebben zo hun eigen belangen en gooien het achter de schermen liever op een akkoordje. De geest is echter uit de fles. Zij hebben niet op het ontluikende vuur bij Rita en haar collega’s gerekend. Als er geen stoelen meer voorradig zijn, komt uiteindelijk de hele autoproductielijn stil te staan. De mannen beginnen dan zich te roeren. “Over en uit met die onzin, wij zijn immers de broodwinner, dus stoppen met de staking.” Ook begint zich te wreken dat de mannen geen of minder inkomsten meer hebben, de niet afbetaalde koelkasten worden weggehaald, gezinsruzies volgen. De mannen beginnen zich nu tegen de vrouwen te keren. Rita ontpopt zich steeds meer tot een woordvoerster van formaat die de pers weet te halen.  Vanuit de top van Ford Amerika wordt achter de schermen zware politieke druk uitgeoefend op de Engelse regering, Ford dreigt desnoods de fabriek te sluiten en 55.000 man te ontslaan. De vrouwen wijken niet en gaan demonstreren in Londen, waar zij worden uitgenodigd door Barbara Castles, minister van Werkgelegenheid (die heimelijk wel sympathiek ten opzichte van hun strijd staat). Het spel achter de schermen wordt hard en soms gemeen gespeeld, maar de vrouwen hebben goede publiciteit en weten op amusante wijze het grote publiek te bespelen. Hoe moet dit aflopen?

Inmiddels geschiedenis, maar ‘Made in Dagenham’ is wel leuk om naar te kijken. De casting is over de gehele breedte van de rolbezetting uitstekend getroffen. Sally Hawkins speelt een perfecte rol als Rita O’Grady, stakingsleidster tegen heug en meug. De uitgebreide rolbezetting heeft er overduidelijk veel plezier in. Een sterke mannelijke rol is weggelegd voor Bob Hoskins, de vakbondsvertegenwoordigers van ‘zijn meisjes’, die de grote vakbondsbelangen van industriële vrede door pappen en nathouden en handje klap in achterkamertjes met voeten treedt. Niet onvermeld mag blijven de prima vertolking door Miranda Richardson van Barbara Castles, destijds Minister van Werkgelegenheid in het Labour-kabinet, die (aanvankelijk achter de schermen) een belangrijke rol speelde bij het realiseren van de strijd om gelijke beloning voor mannen en vrouwen. Anders dan in de veelal wat zwaarmoediger en vaak fel realistisch getoonzette maatschappijkritische films van regisseurs als Mike Leigh en Ken Loach, ligt in ‘Made in Dagenham’ het accent nadrukkelijk op een lichtvoetige benadering. Een humoristisch verslag van een historische strijd is het resultaat. Het ligt er soms wel een beetje erg dik boven op, de clichés zijn wel eens wat vet aangezet. Dat mag echter het plezier niet wegnemen bij een film met een sterke locatiekeuze, prima dialogen en een lekkere soundtrack waarin strijdbare vrouwen en popsongs uit de sixties uiteraard een belangrijke rol spelen. Er valt genoeg te lachen bij deze ontspannende, in hoofdzaak ‘feel good’ film waarin het tijdsbeeld voortreffelijk is weergegeven.

Rob Veerman

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 12 mei 2011