Masques (1987)
Regie: Claude Chabrol | 95 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Philippe Noiret, Robin Renucci, Bernadette Lafont, Monique Chaumette, Anne Brochet, Roger Dumas, Pierre-François Dumeniaud, Pierre Nougaro, Renée Dennsy, Yvonne Decade, Blanche Ariel, René Marjac, Paul Vally, Denise Pezzani, Pierre Hisch, Michel Dupuy, Henri Attal, Dominique Zardi, François Lafont
“Het is de taak van een musicus om te componeren, van een schrijver om te schrijven, van een schilder om te schilderen en van een filmmaker om films te maken.” Het is de Franse regisseur Claude Chabrol ten voeten uit. Een pragmatische, harde werker, die in zijn carrière meesterwerken afwisselde met minderwaardige projecten. Er moet tenslotte brood op de plank komen, nietwaar? Chabrol was een van de grondleggers van de nouvelle vague, maar al snel bleek dat hij heel andere opvattingen had over cinema. Hij kreeg het verwijt dat hij geen ware cineast was maar een loonwerker. Chabrol trok zich daar niets van aan en bleef filmen, omdat hij van mening is dat de enige manier om het vak te leren het vak uitoefenen was. Hij werd een kunstenaar tegen wil en dank. In 1987 maakte hij ‘Masques’. Deze mystieke thriller is zeker geen meesterwerk maar vormt desondanks een prima voorbeeld van het vakmanschap van Chabrol.
Centraal in ‘Masques’ staat Christian Legagneur (Philippe Noiret), een populaire talkshowhost die snoepreisjes weggeeft aan bejaarde koppels. Een prachtig onderwerp voor een biografie, aldus schrijver Roland Wolf (Robin Renucci) die toestemming krijgt om Legagneur een week lang van dichtbij mee te maken op zijn immense landgoed in de provincie. Tussen de interviews door ontmoet hij Christians petekind, de beeldschone maar mysterieuze Catherine (Anne Brochet), met wie hij een geheime affaire begint. De jonge vrouw zou leiden aan een onduidelijke ziekte die haar aan het bed kluistert, maar Roland ontdekt dat het Legagneur wel goed uitkomt dat het meisje geen kant opkan. De motivaties die de beroemdheid heeft om voor haar te zorgen zijn lang zo oprecht niet als hij doet voorkomen. Maar ook Wolf zelf blijkt een verborgen agenda te hebben en dat heeft alles te maken met de mysterieuze Madeleine. Wat hebben Wolfs obsessie voor die jonge vrouw en de bizarre relatie tussen Legagneur en zijn petekind met elkaar te maken?
Claude Chabrol was een groot liefhebber van het werk van Alfred Hitchcock. Voor zijn thrillers vond hij inspiratie bij de legendarische Britse regisseur. Grote kracht in Chabrols werk is de ambivalentie van zijn personages. Wie als slechterik gepresenteerd wordt kan uiteindelijk de protagonist blijken te zijn en andersom. Ook in ‘Masques’ word je als kijker constant gemanipuleerd. De personages zijn ondoorgrondelijk. Neem alleen al de frêle Catherine, die als bijzonder geheimzinnig geïntroduceerd wordt. Haren strak naar achter, grote donkere zonnebril op, zwijgzaam. Wanneer het eenmaal avond is zien we haar Wolfs kamer binnensluipen waarna ze hem vurig op de mond zoent. Niemand op het landgoed van Legagneur is wie je denkt dat hij is. Als kijker kun je proberen ze zelf te ontmaskeren. Je kunt ook wachten tot het einde, als de maskers bruut worden afgerukt en de ware aard van de personages wordt getoond. Dat landgoed speelt zelf overigens ook een belangrijke rol. Legangneur is zo puisant rijk dat alles wat je ziet van hem is. Je kunt niet om hem heen en dat werkt erg beklemmend.
Philippe Noiret is dé ster van deze film. Als Christian Legagneur is hij het toonbeeld van ongrijpbaarheid. Eigenlijk vertrouw je hem voor geen cent, maar hij is zo innemend en charmant dat je hoe dan ook voor hem valt. Ook Wolf laat zich moeiteloos door hem inpakken, ondanks zijn terughoudendheid. Legagneur – wat, met een mooie knipoog, ‘winnaar’ betekent – is glad, onkreukbaar en vol zelfvertrouwen. Aan de andere kant laat hij zich vanwege zijn allergie voor veren volkomen gaan wanneer Catherine een hulpeloos vogeltje in huis haalt. Noiret, een van de beste karakteracteurs die Frankrijk ooit had, geeft deze Legagneur geweldig gestalte. Het is vooral dankzij hem dat ‘Masques’ boven het niveau van een willekeurige misdaadserie uitstijgt. Naast Noiret steekt Robin Renucci wat bleekjes af. Wel opmerkelijk is Anne Brochet – in een van haar eerste rollen – als de geheimzinnige Catherine. Prima bijrollen zijn er voor Bernadette Lafont en Monique Chaumette. Het dynamische camerawerk van Chabrol drukt de wat matte toon van de film ver naar de achtergrond. De subtiele muziek van Claudes zoon Matthieu Chabrol maakt het geheel af.
‘Masques’ wordt niet gerekend tot het beste werk van Chabrol. Waarschijnlijk komt dat doordat het verhaal vrij conventioneel is en de film in zijn geheel wat flets oogt, bijvoorbeeld vergeleken bij ‘Le Boucher’ (1970) – een film die tot zijn beste wordt gerekend. De grote kracht van ‘Masques’ ligt hem echter in de boeiende, ongrijpbare en enigmatische personages die er totaal geen moeite mee hebben je in het verhaal te trekken. Philippe Noiret is in topvorm en overdondert je met zijn ijzersterke performance. Bovendien wordt de mystiek in deze film prima gevangen. Misschien niet de béste Chabrol, maar zeker een intrigerende!
Patricia Smagge
Waardering: 3.5