Millennium: Mannen die vrouwen haten – Män som hatar kvinnor (2009)

Regie: Niels Arden Oplev | 145 minuten | misdaad, thriller | Acteurs: Michael Nyqvist, Noomi Rapace, Gunnel Lindblom, Michalis Koutsogiannakis, Sven-Bertil Taube, Ingvar Hirdwall, Peter Haber, Ewa Fröling, Marika Lagercrantz, Sofia Ledarp, Fredrik Ohlsson

Na een fout afgelopen poging om een corrupte zakenman aan de schandpaal te nagelen, heeft journalist Mikael Blomkvist (Michael Nyqvist) even niets meer te zoeken in Stockholm. In afwachting van de gevangenisstraf die hij moet uitzitten wegens smaad, krijgt hij het aanbod om tegen een flink honorarium in het dorpje Hedeby onderzoek te gaan doen naar het lang geleden verdwenen nichtje van de inmiddels bejaarde zakenman Henrik Vanger (Sven-Bertil Taube).

Henrik Vanger krijgt al veertig jaar lang elke verjaardag een ingelijste, gedroogde bloem toegezonden uit verschillende delen van de wereld. Als klein meisje was zijn nichtje en oogappel Harriët hiermee begonnen. Na haar plotselinge verdwijning in 1966 bleef Vanger deze bloemen ontvangen. Haar moordenaar probeert Henrik op deze manier te sarren met zijn verlies. Het enige wat Vanger zeker weet is dat de moordenaar of moordenares een familielid moet zijn. De nieuwsgierigheid van Mikael Blomkvist weet hij pas echt te wekken met de mededeling dat Harriët vroeger op Mikael heeft gepast toen zijn ouders korte tijd in Hedeby hebben gewoond.

Lisbeth Salander (Noomi Rapace) heeft een nogal woest uiterlijk met piercings en tatoeages, maar als er onderzoek gedaan moet worden naar een persoon of bedrijf is zij de beste. Ook haar onderzoek naar de betrouwbaarheid van Mikael Blomkvist in opdracht van Henrik Vanger is zeer gedegen. Na afronding daarvan blijft de zaak haar echter bezighouden. Ze hackt de computer van Mikael om te kijken wat zijn onderzoek voor Henrik Vanger inhoudt en welke vorderingen hij daarbij maakt, en waar hij blijft steken. In een opwelling besluit ze hem anoniem te helpen. Ze staat vervolgens raar te kijken als Mikael haar via het anonieme mailtje op het spoor is gekomen en plotseling voor de deur staat. Vanaf dat moment beginnen ze samen steeds verder te spitten in het mysterie van Harriëts verdwijning. Behalve Henrik is niemand van de familie echt blij met hun vorderingen. En een persoon in het bijzonder niet.

Dat een film met zo weinig uiterlijk vertoon en zonder noemenswaardige special effects zo spannend en meeslepend kan zijn, is net zo’n raadsel als waarom het boek, dat qua plot niet eens zo spectaculair is, je zo bij de keel grijpt dat je niet anders kan dan blijven lezen tot je alles weet. En vervolgens blijf je niet voldaan achter, maar knaagt er een enorme honger naar de vervolgdelen. De film laat voor het grootste deel van de tijd mensen zien die op internet aan het zoeken zijn, in archieven graven, foto’s bekijken en met elkaar praten. Het is vooral de gewoonheid van al deze handelingen die het sluimerende geweld zo huiveringwekkend maakt, dat als het tot een uitbarsting komt, je toch al strak gespannen zenuwen behoorlijk op de proef worden gesteld.

Niet alleen wat betreft bedrieglijke eenvoud doet de film denken aan die andere Zweedse productie ‘Let the Right One In’ (2008). Ook hier is het fantastische acteerwerk naast de schitterende cameravoering de grootste attractie. De moeilijkste rol is die van Noomi Rapace als de sociaal onaangepaste Lisbeth Salander die bij wet onder toezicht van een voogd is gesteld. Ze toont alle aspecten van dit complexe personage achter een vrijwel onbewogen uiterlijk: de ingehouden agressie, de pijn, het verdriet en de hunkering naar gezelschap waar ze niet goed raad mee weet. Door haar kracht tegen alle verdrukking in voel je daarom niet zozeer medelijden met haar als ze door haar onbetrouwbare voogd te grazen wordt genomen, als was je een buitenstaander, maar overvalt je net als Lisbeth een enorme woede. Daarbij is Peter Andersson als haar aalgladde voogd Nils Bjurman, eng op een op haast achteloze manier, zodat de rillingen je over de rug lopen vanaf het moment dat hij in beeld komt.

Een erg spannende film waarin ontzettend goed wordt geacteerd en mensen met hun rimpels en wallen in volle glorie worden getoond. Mensen die het boek al hebben gelezen komen volledig aan hun trekken, mensen die dat nog niet hebben gedaan, hebben nog een leuk, enigszins ander avontuur voor de boeg. Een zeer geslaagde boekverfilming.

Diana Tjin-A Cheong

Waardering: 4

Bioscooprelease: 6 augustus 2009