Misery (1990)
Regie: Rob Reiner | 107 minuten | drama, horror, thriller | Acteurs: James Caan, Kathy Bates, Richard Farnsworth, Frances Sternhagen, Lauren Bacall, Graham Jarvis, Jerry Potter, Thomas Brunelle, June Christopher, Julie Payne, Archie Hahn III, Gregory Snegoff, Wendy Bowers
Schrijver Stephen King beschikt over de gave angstaanjagende situaties te vinden in de meest alledaagse dingen. En omdat iedereen zich wel kan identificeren met de personages uit zijn boeken, is hij razend populair. Ook de filmwereld wil daar natuurlijk een graantje van meepikken, dus werden tientallen boeken van hem verfilmd. Met wisselend succes. De stelregel lijkt: hoe meer bloederige taferelen, hoe minder sterk de film, al is ‘The Shining’ (1980) hierop min of meer een uitzondering. Want verder zijn de boeken waarin de nadruk meer ligt op het bovennatuurlijke of het verhalende, zoals ‘The Green Mile’, ‘The Shawshank Redemption’ en ‘Stand by Me’, de beste adaptaties van King-boeken. Ook ‘Misery’ valt in de laatste categorie. En aangezien het over een schrijver gaat die het aan de stok krijgt met zijn grootste fan, vraag je je af in hoeverre King zijn eigen ervaringen met opdringerige fans erin verwerkt heeft.
‘Misery’ gaat over de schrijver Paul Sheldon (James Caan). Hij is behoorlijk succesvol met een reeks historische pulpromannetjes over Misery, die leefde in de Victoriaanse tijd. Maar Sheldon is het eigenlijk zat om steeds over Misery te schrijven; hij wil nu wel eens echte, hoogstaande literatuur maken. En dus trekt hij zich terug in een afgelegen huisje in het bergachtige Colorado, om zich volledig te kunnen storten op zijn nieuwe boek. Wanneer hij deze zo goed als afgerond heeft en terug wil naar de bewoonde wereld, komt hij met zijn auto letterlijk in zwaar weer terecht. Hij stort een ravijn in en lijkt moederziel alleen te sterven in de sneeuw. Totdat daar zijn redder in nood is, de voormalige verpleegster Annie Wilkes (Kathy Bates). Ze haalt hem uit het wrak, neemt hem mee naar huis en verzorgt hem. Ze blijkt zijn grootste fan en wacht met smart op het nieuwe deel in de Misery-reeks. Als ze er echter achter komt dat Sheldon haar heldin heeft laten sterven in het laatste boek, verandert ze echter van zorgzame vriendin in een gestoorde gek …
De regie van deze film is in handen van Rob Reiner, die ooit begon als acteur in de succesvolle komedie ‘All in the Family’ waarin hij Caroll O’Connors schoonzoon speelde, die door zijn schoonvader steevast ‘meathead’ genoemd werd. In de jaren tachtig maakte hij de overstap van vóór naar achter de schermen toen hij de regie op zich nam van succesvolle films als ‘This Is Spinal Tap’ (1984), ‘When Harry Met Sally’ (1989) en het eveneens op een boek van Stephen King gebaseerde ‘Stand by Me’ (1986). Zijn grote kracht is dat hij het verhaal voor het grote deel onaangetast laat, maar er toch zijn eigen draai aan weet te geven. William Goldman (‘All the President’s Men’, ‘A Bridge Too Far’) bewerkte het verhaal tot een script. Een claustrofobisch aandoende setting werd gevonden en de juiste acteurs werden gecast.
Want als er iets sterk is aan deze film, dan is het wel de casting. En dan met name Kathy Bates (‘Dolores Claiborne’, ‘About Schmidt’) in de rol van de psychopaat Annie Wilkes. Het gevaar dat zij wordt neergezet als een karikatuur ligt op de loer, maar Bates – die voor deze rol een Oscar voor beste vrouwelijke hoofdrol in de wacht sleepte – maakt er een levensechte vrouw van. Ze zou zomaar je buurvrouw kunnen zijn! De transformatie van zorgzame fan tot maniakale manipulator is geweldig. Tegenspeler James Caan (‘The Godfather’, ‘Rollerball’) is zeker niet slecht, maar zijn rol legt hem vervelende beperkingen op. Het grootste deel van de film is hij aan het bed gekluisterd en dus kan de anders zo expressieve Caan weinig beginnen. De wanhoop is letterlijk van zijn gezicht te lezen, wat dan weer goed uitkomt gezien de situatie waarin zijn personage zich bevindt. Memorabele bijrollen zijn er van Richard Farnsworth (‘The Straight Story’) als de bejaarde, cynische sheriff Buster, Frances Sternhagen als zijn vrouw en de legendarische Lauren Bacall als Sheldons uitgever Marcia.
‘Misery’ is een uitstekende thriller, zeker als je bedenkt dat regisseur Reiner verder nooit films in dit genre heeft gemaakt. Kathy Bates zet een Oscarwaardige prestatie neer als de geflipte Annie Wilkes. De beelden van het uitgestorven bergdorpje in Colorado verhogen het claustrofobische gevoel, waardoor je als kijker steeds meer zult meeleven met die arme Paul Sheldon. Wie lekker wil griezelen zonder al te veel bloed en ranzige details in beeld te zien, zal zich uitstekend kunnen vermaken met ‘Misery’. Een fijn filmpje!
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 29 maart 1991