Mistaken for Strangers (2013)

Regie: Tom Berninger | 75 minuten | documentaire, muziek, komedie | Met: Matt Berninger, Aaron Dessner, Bryce Dessner, Bryan Devendorf, Scott Devendorf, Brandon Reid, Carin Besser, Isla Berninger, Nancy Berninger, Paul Berninger, Barack Obama, Lucas Cotterman, Will Arnett, Tom Berninger, Werner Herzog, John Krasinski

Twee broers. De een is hét succesverhaal van de familie, de ander het zwarte schaap. Matt en Tom Berninger hadden niet meer van elkaar kunnen verschillen. Matt is de frontman van de populaire Amerikaanse indieband The National, zijn broer Tom rommelt wat aan als regisseur van goedkope horrorfilms. Werkjes met titels als ‘Dirt Under His Nails’, dat niveau. Als Matt met zijn band aan ‘High Violet’, de grootste tour uit hun loopbaan begint, vraagt hij zijn werkloze broer mee te gaan om als roadie hand- en spandiensten te leveren. Uiteraard neemt Tom zijn camera mee en is hij meer met filmen bezig dan met het ondersteunen van de band. Uit de beelden die hij onderweg schoot, is de documentaire ‘Mistaken for Strangers’ (2013) ontstaan. Maar wie denkt met een ‘ordinaire’ muziekdocu te maken te hebben, heeft het mis. In plaats daarvan focust de film zich op de relatie tussen de beide broers, die niet meer van elkaar konden verschillen dan ze doen.

Fans van de band kunnen gerust zijn; er zijn genoeg beelden van Matt en zijn band in actie, tijdens repetities en concerten. Maar dat vormt niet de hoofdmoot. Tom blijkt ongeschikt te zijn voor zijn werk als roadie – dat voornamelijk bestaat uit het verplaatsen van materiaal, het van drinken en verkoeling voorzien van de bandleden tijdens optredens en het bijhouden van de VIP-lijsten – en is meer bezig met zijn eigen film dan met het ondersteunen van de band. Hoewel hij jaloers is op de heldenstatus van zijn broer – en hem in dat opzicht adoreert – bestempelt hij de muziek van The National als ‘pretentieuze rommel’. Zeker als hij zich weer eens heeft volgegoten met alcohol. Het mag duidelijk zijn: Tom zit niet zo lekker in zijn vel. Waar zijn broer strak in het pak loopt, gelukkig getrouwd is, een dochter heeft en een echte professional is, rommelt hij maar wat aan. Hij loopt het liefst de hele dag in korte broek en paarse slippers, en wordt geleid door zijn onzekerheid. Een vriendin is ver te zoeken. Het contrast tussen beide mannen, die toch echt uit hetzelfde nest komen, is fascinerend. Toch heeft ook Matt moeilijke momenten gekend; zijn band heeft er jaren over gedaan om erkenning te krijgen. En zodra Tom daarop gewezen wordt, blijkt dat de broers meer overeenkomsten hebben dan je op het eerste gezicht zou denken.

Het is slim hoe Tom Berninger van zijn pech, onkunde en onzekerheid zijn – tot nu toe – grootste triomf heeft kunnen maken. ‘Mistaken for Strangers’ werd namelijk geselecteerd voor het Tribeca Filmfestival 2013 en mocht het festival zelfs aftrappen. Een succes dat hij nog niet eerder heeft mogen ervaren. Kritische kijkers kunnen zich echter niet aan de indruk onttrekken dat deze docu geheel of gedeeltelijk in scène is gezet. Dat Tom echt niet zo’n faalhaas is als hier wordt beweerd en dat hij zijn imago van onhandige en onzekere kluns wel erg graag cultiveert. Er bestaat ongetwijfeld de nodige afgunst tussen de broers (in welke familie niet?), en Tom zal zich vast niet altijd even gelukkig voelen met zijn plekje in de schaduw van zijn broer, maar of hij er zo veel mee bezig is als hij ons hier wil doen geloven, mag je best in twijfel trekken. Dat neemt niet weg dat dit een mooi dubbelportret is van twee broers, waarin de waardering die ze voor elkaar en voor zichzelf hebben centraal staat en dat gelukkig nooit sentimenteel wordt.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 10 juli 2014
VOD-release: 15 juli 2014
DVD-release: 15 juli 2014
DVD-release: 25 november 2016 (De Beste Muziekdocumentaires editie 2015) (8 DVD box)