Monsieur Lazhar (2011)

Regie: Philippe Falardeau | 94 minuten | drama, komedie | Acteurs: Mohamed Fellag, Sophie Nélisse, Émilien Néron, Danielle Proulx, Brigitte Poupart, Jules Philip, Daniel Gadouas, Louis Champagne, Seddik Benslimane, Marie-Ève Beauregard, André Robitaille, Francine Ruel, Sophie Sanscartier, Evelyne de la Chenelière, Vincent Millard, Louis-David Leblanc, Nicole-Sylvie Lagarde, Gabriel Verdier, Marie Charlebois, Marianne Soucy-Lord, Stéphane Demers, Nathalie Costa

‘Monsieur Lazhar’ won de Publieksprijs op het Internationaal Film Festival Rotterdam 2012. De eerste beelden van het filmverhaal zetten de dramatiek pakkend neer. Als de jonge leerling Simon de schoolmelk naar de klas wil brengen, ziet hij door het raam van de deur een schokkend beeld. Zijn onderwijzeres heeft in de klas zelfmoord gepleegd door zich daar op te hangen. Onmiddellijk wordt iedereen weggeleid, maar ook het meisje Alice kan nog snel een blik op haar werpen. Die gebeurtenis vormt weliswaar de dramatische aanleiding, maar in het verhaal dat volgt staan de gevolgen van haar daad en de verwerking van de emoties centraal.

‘Monsieur Lazhar’  is een warme en liefdevolle film over schuldgevoelens, rouw en het proces van verwerking. Het verhaal draagt een sterk overtuigende boodschap van vriendschap en hoop uit en laat zien hoe vanuit verschillende culturele achtergronden wordt omgegaan met rouw en hoe kinderen en volwassenen verschillend reageren op situaties.

De zelfmoord van een geliefde onderwijzeres brengt de school in shock en houdt de kinderen in een greep. Zij moeten zich bezig gaan houden met vragen als ‘hoe dit heeft dit kunnen gebeuren’ en ‘waarom heeft zij het juist in het klaslokaal gedaan’? De schoolleiding en de ouders vragen zich vertwijfeld af hoe de hele boel op de rails te houden?

Voor de ontstane vacature dient zich een onverwachte sollicitant aan. Monsieur Lazhar (Fellag) is een 55-jarige Algerijnse immigrant die zich met een uitgebreid cv volledig lijkt te kwalificeren. Hij blijkt echter ook een geheim mee te dragen dat hij voor de buitenwereld verborgen houdt. Ook hij maakt een eigen rouwproces door dat nog niet is verwerkt.

Monsieur Lazhar en zijn leerlingen worden gedurende meerdere maanden gevolgd. Aanvankelijk raakt hij verstrikt in de veel lossere lesmethoden die worden gehanteerd. Door zijn afkomst uit een andere cultuur hanteert hij traditionelere normen en waarden waarin bijvoorbeeld nog ‘u’ tegen de leraar wordt gezegd. Maar ook zijn manier van lesgeven wordt als een beetje ouderwets beschouwd. Hij ontdekt in gesprekken (en door onderlinge ruzies tussen leerlingen die elkaar verwijten maken) dat zij de gebeurtenissen – ondanks de hulp van een ingehuurde psychologe – nog niet hebben verwerkt. Als hij dit aankaart bij de schoolleiding ondervindt hij weinig steun. Hij raakt zich steeds meer bewust van zijn eigen niet afgewikkelde rouwproces.

Subtiel en overtuigend is in de film het vraagstuk verwerkt hoe volwassenen en kinderen met elkaar op school omgaan. Er rust tegenwoordig min of meer een taboe op het op welke wijze dan ook aanraken van kinderen, wat de omstandigheden ook moge zijn. Dit delicate onderwerp is fraai in de ontwikkelingen verwerkt en is zeker in de slotscènes overtuigend.

Met soms onorthodoxe methoden staat Monsieur Lazhar de kinderen bij en weet door de stilte en het taboe om over de dood te praten heen te prikken. Dat proces geeft hemzelf ook de mogelijkheid zijn eigen verlies te verwerken. De jonge Simon draagt in emotioneel opzicht het kruis met zich mee dat zijn gedrag zou hebben bijgedragen aan het gebeurde.

De vertolkingen door zowel de volwassenen als de kinderen zijn levensecht. De cinematografie is subliem en de muzikale ondersteuning sterk. Ondanks de dramatiek van het onderwerp en de andere aangestipte serieuze thema’s is het toch vooral een warme, liefdevolle en in zekere zin ook humoristische film met een psychologische invalshoek à la het magnifieke ‘Être et avoir’.

‘Monsieur Lazhar’ is precies dat soort film waarin de toeschouwer zich heerlijk kan laten wegvoeren. Een heuse parel!

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 15 maart 2012
DVD- en blu-ray-release: 5 oktober 2012