Murder on the Orient Express (2001)
Regie: Carl Schenkel | 100 minuten | thriller, misdaad | Acteurs: Alfred Molina, Meredith Baxter, Leslie Caron, Amira Casar, Nicolas Chagrin, Tasha de Vasconcelos, David Hunt, Adam James, Dylan Smith, Peter Strauss, Fritz Wepper, Kai Wiesinger, Natasha Wightman, Jason Croot
Teleurstellende televisiebewerking van de beroemde gelijknamige thriller van Agatha Christie uit 1934, die om onverklaarbare redenen naar het heden (2001) is verplaatst. Karakteracteur Alfred Molina treedt in de voetsporen van onder andere Peter Ustinov en David Suchet, wiens vertolkingen van Hercule Poirot veel lof hebben geoogst, maar vooral in die van Albert Finney, die Poirot speelde in de gelijknamige speelfilm uit 1974 en daar een Oscarnominatie voor kreeg. Hoewel Molina zijn best doet, kan hij zijn illustere voorgangers maar niet doen vergeten. Wellicht heeft het ermee te maken dat hij er niet uitziet zoals Poirot (met puntige krulsnor) en de van Poirot bekende maniertjes en houding niet volledig uit de verf komen. In tegenstelling tot de met wereldsterren gevulde cast van de versie van ‘Murder on the Orient Express’ uit 1974, ligt de naamsbekendheid en het niveau van de acteurs een stuk lager. De meest bekende gezichten zijn Peter Strauss als het slachtoffer en Meredith Baxter (vooral bekend als de moeder uit de tv-serie “Family Ties”). En dan is er nog Fritz Wepper, die jarenlang als Harry Klein de assistent was van een andere bekende detective, Derrick. Hier hobbelt Webber zo’n beetje achter Poirot aan als Wolfgang Bouc, de directeur van de Orient Express. Het scenario geeft hem weinig meer te doen dan peinzend kijken en bewonderende opmerkingen maken tegenover Poirot.
Nadat het ontzielde lichaam van zakenman Mr. Ratchett (Strauss) is aangetroffen en de trein door een blokkade stil staat, neemt Poirot de zaak op zich, zonder daartoe bevoegd te zijn. Algauw blijkt de moord te maken te hebben met de ontvoering en moord op het vijfjarige meisje Daisy Armstrong een aantal jaren eerder. Na de dood van het meisje stierf haar zwangere moeder tijdens een vroege bevalling en pleegde haar vader zelfmoord van verdriet om het verlies van zijn gezin. De grootste misdaad van de film is echter niet de moord op Ratchett, maar de verkrachting van het basismateriaal. Waarom dacht scenarist Stephen Harrigan in hemelsnaam dat hij het geweldige boek van Agatha Christie kon verbeteren? Waarom sleutelen aan een klassieker? En dan gaat het niet over het schrappen of hernoemen van karakters, het veranderen van plotlijntjes en aanwijzingen. En dan gaat het ook niet over de belachelijke toevoeging van ene Vera, de grote liefde van Poirots leven, die in het begin en het einde van de film opduikt. Nee, dan gaat het over het verplaatsen van de handeling naar de tegenwoordige tijd. Het maakt de aanwezigheid van alle personages in dezelfde trein van Istanbul naar Parijs des te ongeloofwaardiger in een tijd van vliegreizen. Poirot maakt zelfs gebruik van het internet (de satellietverbinding werkt wel, terwijl mobiele telefoons geen signaal hebben) om de zaak op te lossen. Uiterst merkwaardig is dat wanneer Poirot gaat surfen naar achtergrond gegevens over de familie Armstrong, er direct verschillende filmpjes aan te klikken zijn, waarin niet alleen close-up shots van de begrafenis van de kleine Daisy te zien zijn, maar ook afbeeldingen van het lichaam van Daisy’s vader. De ongeloofwaardigheid hiervan tast hiermee ook die van de film zelf aan.
De moderne elementen en verwijzingen (waaronder naar de O.J. Simpson zaak, waarover Harrigan zelf een televisiefilm schreef) voegen niets toe aan het verhaal. Integendeel, ze doen er zelfs afbreuk aan. Zo zijn de aristocraten, rijken en militairen uit de “high society” uit het boek en de film uit 1974, die in stijl reizen met het meest moderne en luxueuze vervoermiddel van die tijd, hier vervangen door softwarefabrikanten en oninteressante bijfiguren met marginale rollen, gespeeld door matige acteurs. Molina zelf lijkt het af en toe zwaar te hebben met de zwakke uitvoering van het materiaal. Dat hij kop en schouders boven de rest van de cast moet hem ook gaandeweg de opnamen pijnlijk duidelijk geworden zijn. De rommelige regie van Carl Schenkel laat toe dat verschillende onthullingen te vroeg worden gedaan, zodat zelfs voor degenen die het boek niet kennen of de eerdere film hebben gezien, al wel te raden valt welke kant de oplossing op zal gaan.
Hercule Poirots meest beroemde moordzaak in Agatha Christie’s ‘Murder on the Orient Express’ verdient een betere behandeling dan in deze tegenvallende televisiefilm. En met een eerdere en superieure verfilming in omloop is deze versie uit 2001 eigenlijk volstrekt overbodig.
Hans Geurts