Music Box (1989)

Regie: Costa-Gavras | 124 minuten | drama, thriller | Acteurs: Jessica Lange, Armin Mueller-Stahl, Frederic Forrest, Donald Moffat, Lukas Haas, Cheryl Lynn Bruce, Mari Törõcsik, J.S. Block, Sol Frieder, Michael Rooker, Elzbieta Czyzewska, Magda Szekely Marburg, Felix Shuman, Michael Shillo, George Pusep

Op gebied van filmgenres is het rechtbankdrama misschien wel een categorie op zich. De plot hoeft niet al te sterk te zijn en de acteurs niet al te bekend, om het simpele feit dat de afloop van een ingewikkelde rechtszaak interessant genoeg is om te blijven kijken. Een regisseur die naast de ontwikkelingen in de rechtbank ook nog een mooi en emotioneel verhaal van de hoofdpersonen aan de film weet toe te voegen, is helemaal geslaagd. ‘Primal Fear’ en ‘Red Corner’, beiden met Richard Gere, zijn voorbeelden van zo’n film. Veel eerder echter, in 1989, maakte de Griekse regisseur Costa-Gavras de film ‘Music Box’, waarin advocate Ann Talbot (Jessica Lange) in het verleden van haar vader duikt omdat deze uit de Verenigde Staten dreigt te worden gezet. Zonder ingewikkelde vaktermen of lange ondervragingen weet Costa-Gavras een sfeer te creëren die niet onderdoet voor de rechtbankdrama’s met Richard Gere.

Het verhaal in ‘Music Box’ is allerminst bijzonder. Mike Laszlo, een Hongaar die zijn kinderen opvoedde in het veilige Amerika tijdens de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, wordt verdacht van gruwelijke oorlogsmisdaden in zijn geboorteland. Zijn dochter Ann twijfelt geen moment aan hem, maar is bang onvoldoende ervaring te hebben in het soort rechtszaak waarin haar vader betrokken raakt. Zij besluit toch de verdediging van haar vader op zich te nemen, om aan iedereen duidelijk te maken dat het hier om een groot misverstand gaat. Tenminste, dat denkt zij. Want naarmate de rechtszaak vordert lijken de argumenten van de aanklagers steeds steviger te worden onderbouwd door getuigen en experts.

Het mooie aan ‘Music Box’ is dat het verhaal zich op twee fronten in tegengestelde richting afspeelt. In de rechtszaal lijken Ann en Mike steeds meer aan de winnende hand, daarbuiten stapelen de twijfels van Ann over haar vader zich steeds hoger op. Natuurlijk, de scènes in de rechtszaal zijn vrij eenvoudig en gebruikelijk. Maar met veel oog voor detail laat Costa-Gavras de gemoedstoestand van Ann en Mike zien, en de worsteling van gedachten en twijfels waar Ann mee om moet zien te gaan. Daarnaast maakt de muziek, die afwisselt tussen Hongaarse volksmuziek en spannende thrillermelodieën, een bijzondere indruk. Het symboliseert de vraag die Ann naast de rechtszaak bezighoudt: ben ik Amerikaans of Hongaars? Die vraag wordt nog ingewikkelder wanneer de rechter besluit af te reizen naar Boedapest om van een oude, zieke getuige een verklaring af te nemen.

Dan blijft alleen de vraag: waarom ‘Music Box’? Het antwoord daarop is simpel. Het antwoord waarnaar Ann het meest op zoek is, de waarheid over haar vaders verleden, vindt zij in een oude muziekdoos. En dat is de film zelf eigenlijk ook: een prachtige uitvoering van een saai ringeltje. Maar wel een ringeltje dat blijft hangen.

Julien van Alphen

Waardering: 3

Bioscooprelease: 23 april 1990