Natural World: The Invisible Leopard – Natural World: The Secret Leopards (2009)

Regie: Mark Fletcher | 52 minuten | documentaire

Van alle grote katachtigen is de luipaard de meest wijdverbreide. De dieren bewonen grote delen van Afrika en Azië en zijn aangepast aan een breed scala aan uiterst diverse biotopen. Je kunt de gevlekte katten net zo gemakkelijk aantreffen op de uitgestrekte grasvlakten van oostelijk en zuidelijk Afrika als in de bossen van China en Rusland of aan de voet van de machtige Mount Everest. In de Indiase miljoenenstad Mumbai lopen ze na het vallen van de nacht zelfs gewoon over straat. Toch zijn luipaarden ook katten die je bijvoorbeeld op een safari in Afrika doorgaans lastig te zien krijgt.

Het geheim van de luipaard is zijn onzichtbaarheid. De kat is een meester van de geruisloze jacht en verstaat de kunst om de sporen van zijn aanwezigheid in een gebied zorgvuldig te verhullen. Naast perfecte sluipmoordenaars zijn luipaarden ook opportunistische jagers. Waar grotere katachtigen als tijgers en leeuwen voor hun voedselvoorziening grotendeels afhankelijk zijn van flinke prooidieren ter grootte van een hert, buffel of antilope, is een luipaard qua voedselkeuze een stuk flexibeler. Luipaarden kunnen dankzij hun kracht en atletisch vermogen prooien vellen die een stuk groter zijn dan zijzelf, maar stellen zich in geval van nood ook tevreden met kleinere buit zoals knaagdieren, hazen of vogels.

Het maken van een intieme documentaire over luipaarden is gezien de ongrijpbaarheid van deze prachtkatten zeker geen sinecure. Toch zijn de makers van de BBC-documentaire ‘The Invisible Leopard’ met vlag en wimpel geslaagd voor deze uitdagende missie. Hoewel de film fraaie beelden (waaronder unieke nachtelijke opnamen van een ‘stadspanter’ die een vuilnisbak aan het plunderen is) toont van luipaarden overal ter wereld, vormt het verhaal van een Afrikaanse luipaardmoeder en haar welpen de hoofdmoot van de documentaire. De lotgevallen van de familie tonen precies waarom de gevlekte katten uitermate succesvolle dieren zijn die vooral overleven door niet op te vallen.

De eerste glimp die we van de moeder opvangen is niet veel meer dan een schaduw die zich uiterst behoedzaam door het Afrikaanse grasland beweegt. Twee ogen turen tussen de hoge grasstengels door naar een troep leeuwen, de gezworen aartsvijanden van de Afrikaanse luipaarden. Leeuwen dulden namelijk geen concurrentie en zullen een luipaard dat zich in hun territorium waagt zonder pardon proberen te doden. Maar de luipaardmoeder blijft ongezien en sluipt langzaam weg. Dan zien we haar de rotsspleet inkruipen waar ze haar jongen heeft verborgen. Opmerkelijk genoeg weten ook de piepjonge luipaardjes al dat onzichtbaarheid hun grootste troef is, want de welpen geven geen kik als later in de film een hyena en een troep bavianen (vaak voer voor volwassen luipaarden, maar een dodelijk gevaar voor de jonkies) angstaanjagend dicht in de buurt van hun schuilplek komen.

Het beeldmateriaal in ‘The Invisible Leopard’ is veelal verbluffend intiem en kwalitatief hoogstaand, zeker als je bedenkt hoe lastig het in de praktijk is om de illustere roofkatten te volgen. Maar het is bekend dat sommige exemplaren geleerd hebben dat voertuigen geen directe bedreiging zijn, waardoor ze gemakkelijker geobserveerd kunnen worden door wetenschappers en filmmakers. De keuze voor Jonathan Scott als verteller is ook een goede, want de Brit, die ook bekend is van de serie ‘Big Cat Dairy’, volgt de illustere katachtigen al ruim dertig jaar. Zijn commentaar ademt dan ook deskundigheid en bewondering, een aantrekkelijke mix die perfect aansluit bij de fraaie beelden.

‘The Invisible Leopard’ is een documentaire die de harten van elke oprechte katten- en natuurliefhebber sneller zal doen kloppen, een filmdocument dat het prachtige en geheimzinnige dier dat de luipaard is alle eer aandoet.

Frank Heinen

Waardering: 4.5

DVD-release: 12 juni 2015 (DVD box Wild Cats).