Never a Dull Moment (2014)

Regie: Pim Zwier | 87 minuten | documentaire

Er zijn waarschijnlijk weinig mensen bij wie er een belletje gaat rinkelen als de naam Sam Waagenaar klinkt. Toch heeft deze Nederlandse globetrotter, die leefde van 1907 tot 1997, in de vorige eeuw naam gemaakt als fotograaf, journalist en schrijver. In ‘Never a Dull Moment’ geeft regisseur Pim Zwier hem, met behulp van archiefmateriaal, foto’s uit het archief van het Fotomuseum en Waagenaars eigen ongepubliceerde autobiografie, een verdiend eerbetoon.

Om te zeggen dat Sam Waagenaar het geluk had om altijd op het juiste ogenblik op de juiste plaats te zijn, is wat kort door de bocht, maar dat is wél van toepassing op zijn carrière bij Wilton Metro Goldwyn (later MGM). Waagenaars eerste baantje was bij een schoenenimporteur en een vriend gaf aan dat zijn werkgever MGM ter promotie een half miljoen pamfletten had laten maken voor de film ‘Ben Hur’ (die in maart 1927 in Nederland in première ging). Ze wisten alleen niet goed hoe ze die moesten verspreiden, maar Sam had wel een idee. Hij zorgde er voor dat de Hema ze bij elke aankoop in een tasje deed en ook een zuivelbedrijf plakte stickers van de avonturenfilm op de melkflessen. Ben Hur werd een groot succes. Een krant opende de recensie van de film ongeveer als volgt: “Na de overweldigende publiciteitscampagne is nu Ben Hur zelf eindelijk gearriveerd”. Geen wonder dat de filmmaatschappij stond te springen om Sam Waagenaar in dienst te nemen! Zonder een moment te twijfelen stak de reislustige jongeman de Grote Oceaan over. In Amerika zou hij een half jaar blijven om de fijne kneepjes van het publiciteitsvak te leren, maar hij werd vrij snel teruggestuurd naar Europa, omdat zijn inzet daar gewenst was. Hij moest in Parijs aan de slag als hoofd publiciteit en reclame voor Europa en beleefde in de Franse hoofdstad naar eigen zeggen de mooiste jaren van zijn leven.

De Tweede Wereldoorlog was natuurlijk een heftige periode, ook voor Waagenaar, die tot Pearl Harbour de Amerikanen in de oorlog trok, er niet heel veel van meekreeg, ondanks zijn Joodse afkomst. In Los Angeles leek de oorlog ver weg. Het is ironisch en triest tegelijk dat hij als acteur kleine rollen speelde als Nazi-soldaat in anti-Nazifilms (bijvoorbeeld ‘Five Graves to Cairo’ van Billy Wilder), terwijl zijn ouders in het bezette Amsterdam door de Duitsers opgepakt werden en meegenomen naar Westerbork. Ze keerden niet terug. Eerder had Waagenaar al tevergeefs geprobeerd een bijdrage te leveren aan de oorlog. Uiteindelijk werd hij aangenomen door The Office of War Information en zo werd hij oorlogscorrespondent en -fotograaf. In Parijs maakte hij de bevrijding mee.

Mata Hari speelt een belangrijke rol in het leven van Waagenaar, ondanks dat hij haar nooit ontmoet heeft. Vanwege de film met Greta Garbo deed hij onderzoek naar haar. Zo ontmoette hij haar dienstmeisje, die hem haar persoonlijke plakboeken in bruikleen gaf, op voorwaarde dat hij haar voormalige werkgeefster in een goed daglicht zou stellen. Die belofte hield Wagenaar, hij schreef in de jaren zestig een biografie van de danseres die als spionne werd veroordeeld en geëxecuteerd.

‘Never a Dull Moment’ bestaat uit prachtige, fascinerende archiefopnamen en foto’s die Waagenaar zelf heeft gemaakt en verzameld. Als hij zelf in beeld is, wordt de kijker daarop gewezen door een rood kader. Als voice-over hoor je Hans Dagelet, met als basis de autobiografie van bijna-alleskunner Waagenaar. Het levert een boeiende film op, een levensgeschiedenis die verweven wordt met hoogte- en dieptepunten van de wereldgeschiedenis van de vorige eeuw. Een echt beeld van de man persoonlijk krijgen we niet, wellicht dat interviews met mensen die hem gekend hebben daarbij geholpen zouden hebben. De voor de autobiografie briljant gekozen titel is helaas niet helemaal op de inhoud van de documentaire van toepassing, want na het behandelen van de Tweede Wereldoorlog zakt het een beetje in, maar wat beklijft is de exceptionele levensloop van een avonturier die het maximale uit het leven heeft gehaald. Pim Zwier heeft met ‘Never a Dull Moment’ een mooie hommage gemaakt, een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis en interessante biografieën.

Monica Meijer

Waardering: 3

Bioscooprelease: 21 augustus 2014