Neverwas (2005)

Regie: Joshua Michael Stern | 108 minuten | drama, fantasie | Acteurs: Aaron Eckhart, Ian McKellen, William Hurt, Nick Nolte, Brittany Murphy, Jessica Lange, Alan Cumming, Michael Moriarty, Vera Farmiga, Bill Bellamy, Ken Roberts, Ryan Drescher, Cynthia Stevenson, Mark Tisdale    

Sta niet vreemd te kijken als er binnen niet al te lange tijd een film gemaakt wordt over J.K. Rowling, schrijfster van de boeken over tovenaarsleerling Harry Potter. Kinderboekenschrijvers zijn namelijk een dankbaar onderwerp voor filmmakers. Hetzij fictief (de fantastische film ‘Big Fish’ van Tim Burton), hetzij gebaseerd op waargebeurde feiten (‘Finding Neverland’ met Johnny Depp als J.M. Barrie, schrijver van ‘Peter Pan’). Ook Joshua Michael Stern liet zich inspireren door de fantasiewereld van een kinderboekenschrijver. Deze T.L. Pierson heeft niet echt bestaan en het boek ‘Neverwas’ bestaat ook niet. Maar het allemaal best waar kunnen zijn. En juist dát vormt de basis van de zoektocht van de hoofdpersoon, de zoon van de schrijver.

Psychiater Zach Riley (Aaron Eckhart, ‘Thank You for Smoking’, ‘The Black Dahlia’), zegt zijn academische carrière vaarwel om te gaan werken in de Millwood kliniek, het instituut waar zijn vader T.L. Pierson (Nick Nolte) – schrijver van het veelgeprezen kinderboek ‘Neverwas’ – vijfentwintig jaar geleden tijdens de zware perioden in zijn leven verbleef. In 1979 pleegde de manisch depressieve Pierson uiteindelijk zelfmoord en het was de kleine Zach die hem vond. In de kliniek ontmoet Zach een schizofrene oudere man, Gabriel Finch genaamd (Ian McKellen), die gelooft dat hij een personage uit ‘Neverwas’ is en dat de fantasiewereld die Pierson heeft gecreëerd echt bestaat. In zijn verlangen om zowel het boek als deze vreemde man te begrijpen, raakt Zach geobsedeerd met zijn vader in diens laatste jaren van zijn leven. Met hulp van Gabriel en een vriendin uit zijn jeugdjaren (Brittany Murphy) ontdekt hij langzaam maar zeker de geheimen van ‘Neverwas’ en zijn eigen rol in de fantasiewereld die zijn vader creëerde.

Debuterend regisseur Joshua Michael Stern, die tevens het script voor de film schreef, wist een indrukwekkende cast om zich heen te verzamelen. Behalve Eckhart, Nolte, McKellen en Murphy zijn bijvoorbeeld ook William Hurt, Jessica Lange en Alan Cumming van de partij. Maar ‘Neverwas’ bewijst dat alleen een lijst met imponerende namen geen garantie is dat de film overtuigt. Zo lijkt het alsof de meeste acteurs zich niet al teveel willen inspannen voor hun rol. Nolte en Lange spelen in principe rollen die ze altijd spelen. Nolte kennen we inmiddels wel als de getormenteerde ziel, de aan alcohol en drugs verslaafde eenling. En Lange als de aanhankelijke, labiele en ontkennende moeder van Zach is niet vaak in beeld, maar genoeg om te zien dat het karikaturaal is. Zeker van haar zijn we beter gewend. William Hurt (als de supervisor van Millwood) krijgt veel te weinig speelminuten om zich als een echt karakter te profileren en dat geldt ook voor Cumming (die zich maar kort uit kan leven als psychiatrische patiënt).

Blijven over de hoofdrolspelers Eckhart en McKellen. Eckhart doet duidelijk erg zijn best en wil misschien wel té graag overtuigen. Hij wil meer van zijn vaders leven weten omdat hij zich schuldig voelt aan ziens dood. Hij was het ook die zijn vader vond nadat deze zich had opgehangen. Ondanks deze diepgang in zijn personage blijft Eckharts Zack een afstandelijk iemand waarmee het maar moeilijk meeleven is. McKellen is in zijn element als de wereldvreemde Gabriel, een mysterieuze en magische figuur die van alle karakters het meest intrigeert. Brittany Murphy tenslotte doet het als Maggie aardig, maar niet meer dan dat. Ze vertrouwt op haar fysieke charme en geeft haar personage verder niets extra’s.

Maar zelfs met acteurs die niet allemaal even goed overtuigen valt toch nog wel een aardige film te maken. Het is alleen jammer dat het script hier niet aan meewerkt. Het principe is natuurlijk interessant, maar het is allemaal al eens eerder – en beter – gedaan in films als ‘Big Fish’ en ‘Finding Neverland’. De uitwerking van ‘Neverwas’ schiet tekort en dat komt vooral door enkele storende plotgaten. De film maar moeilijk op gang en kent enkele saaie momenten halverwege. De opbloeiende romance tussen Zach en Maggie is overbodig. Maar het lijkt wel alsof er in elke film uit Hollywood verplicht een liefdesplot moet zitten, waardoor de kijker wordt afgeleid van datgene waar het werkelijk om gaat in de film.

Desondanks is ‘Neverwas’, als je bedenkt dat het een debuutfilm is, zeker niet slecht. En dat is grotendeels te danken aan de prachtige, stijlvolle cinematografie van Michael Grady. De sprankelende, herfstachtige kleuren geven de film een indrukwekkende, warme uitstraling en de magische en dromerige fantasieshots van het rijk ‘Neverwas’ helpen je als kijker om door de saaiere momenten heen te komen. Ook de vertelstructuur, waarbij regelmatig gebruik gemaakt wordt van flashbacks, geeft de film wat meer cachet. Dus al valt de film behoorlijk tegen gezien de indrukwekkende cast; voor iedereen die in sprookjes gelooft is het sympathieke ‘Neverwas’ best een kijkje waard.

Patricia Smagge